ΙΕΡΕΑΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Δος μου κι εμένα άνεση, Παναγιά μου,
πριν ν’ απέλθω και πλέον δεν θα υπάρχω.(Αλεξ. Παπαδ.)

Τρίτη, Μαΐου 31, 2011

Τον κόσμο πού γέρασε...




Γηράσαντα Κύριε, κόσμον πολλοῖς ἁμαρτήμασι, καινίσας τῷ Πάθει σου, καὶ τῇ Ἐγέρσει σου, ἀνελήλυθας, ὀχούμενος νεφέλῃ, πρὸς τὰ ἐπουράνια, δόξα τῇ δόξῃ σου

Τον κόσμο πού γέρασε, Κύριε, απ'τα πολλά αμαρτήματα, αφού ανακαίνισες με το Πάθος Σου και την Έγερση , ανέβηκες, με όχημα την νεφέλη πάνω απ'τους ουρανούς. δόξα στην Δόξα Σου

Μοναχὸς Μωυσῆς, Ἡ ἑλληνικὴ νεολαία



Γράφει ὁ μοναχὸς Μωυσῆς, Ἁγιορείτης
Ἡ ἑλληνικὴ νεολαία σήμερα μπορεῖ νὰ ἔχει διάφορα τρωτά. Νὰ φοβᾶται τὸν πολὺ μόχθο, νὰ ἀδιαφορεῖ γιὰ οὐσιαστικὰ θέματα, νὰ ἀπορρίπτει δίχως ἔρευνα σοβαρὰ νοήματα, νὰ παρασύρεται εὔκολα ἀπὸ ἐπιπόλαιες ἰδέες. Ἀπὸ τὴν ἄλλη ὅμως διατηρεῖ μεγάλη δίψα γιὰ τὴν ἀλήθεια, μία ἀναζήτηση γιὰ τὴ γνησιότητα, ἔχει καλὲς εὐαισθησίες, ἕναν ὡραῖο αὐθορμητισμό, εὐφυία, αὐταπάρνηση καὶ ἀνθρωπιά.
Ἔχει μία ἐπιφύλαξη γιὰ τὴν ἐκκλησία, ποὺ τὴ συνδυάζει μὲ λάθη ἐκπροσώπων της... Τὸν πατριωτισμὸ σὰν νὰ τὸν φοβᾶται ὕστερα ἀπὸ τὰ ἀντιρατσιστικὰ κηρύγματα κάποιων μοντέρνων ἀπάτριδων. Εἰρωνεύεται τοὺς πολιτικοὺς ποὺ ἔδωσαν ἀρκετὰ ἐπιχειρήματα ἀναξιότητας καὶ φαυλότητας, ἀλλὰ δυστυχῶς καὶ τὴν πολιτική. Δὲν τὴν ἐμπνέει τὸ ἱερὸ παρελθὸν καὶ τὴ φοβίζει ἀρκετὰ τὸ μέλλον. Σὲ πολλὰ εἶναι δικαιολογημένη ἡ στάση τῶν παιδιῶν μας, ἀφοῦ γνώρισαν τὴν ὑποκρισία τῶν μεγάλων ποὺ δὲν τηροῦσαν αὐτὰ ποὺ φώναζαν.
Δὲν μὲ δυσκολεύουν τὰ ὅποια ἐρωτήματα τῶν νέων, ἀλλὰ ἡ ἀπὸ ἀδιαφορία σιωπή τους. Θὰ μποροῦσα νὰ βοηθήσω, νὰ συνδράμω στὴν ἔρευνα, στὸν ἔλεγχο, στὴν ἀποκάλυψη, στὴ διαφώτιση. Ὁ προβληματισμὸς δὲν εἶναι κακός, ἡ ἀγωνία εἶναι καλὴ ὅταν κινεῖται ἀπὸ....

 ἐνδιαφέρον γιὰ μάθηση καὶ λύση ἀποριῶν. Εἶναι συμπαθῆ τὰ νεανικὰ πρόσωπα μὲ τὰ σπινθηροβόλα μάτια καὶ τὶς καλοδιάθετες ἐνστάσεις ἀπὸ διάφορες δουλικές, φοβισμένες, ἄβουλες καὶ κακομοίρικες στάσεις. Ὁ καλοπροαίρετος μελετητὴς καὶ γνήσιος ἀναζητητὴς τῆς ἀλήθειας σίγουρα θὰ βρεῖ φῶς, διέξοδο, πληροφορία, ἀναψυχὴ καὶ ἀνάταση.
Μερικοὶ δὲν θέλουν πολλὰ-πολλά, δὲν ἔχουν ὑψηλὰ ἐνδιαφέροντα, μένουν στὸ χουζούρι, στὸ βόλεμα, στὸ νεσκαφέ, στὸ “πέρα βρέχει”, δὲν θέλουν νὰ βγάλουν κανένα φίδι ἀπὸ τὴν τρύπα. Αὐτὸ βέβαια δὲν ἰσχύει μόνο γιὰ ὁρισμένους νέους μας. Δὲν εἶναι λίγοι ποὺ μαθαίνουν σὲ ὅλη τους τὴ ζωὴ ἔτσι, κατηγορώντας μόνο τοὺς ἄλλους καὶ τὴ σκάρτη κοινωνία. Ψάχνουν συνεχῶς νὰ βροῦν προσχήματα καὶ ἄλλοθι γιὰ νὰ δικαιολογοῦν τὴν ἀπρεπῆ κατάστασή τους.
Ἡ δυναμικὴ ἐξανάσταση ἀπὸ τὴ φτήνια καὶ τὴ μιζέρια μίας ἀνούσιας καθημερινότητας, μίας ἀνέραστης χαμοζωῆς, μίας πολύχρονης, κουραστικῆς καὶ φθοροποιοῦ ρουτίνας, θέλει ἀποφασιστικότητα, ἀμεσότητα καὶ τολμηρότητα.
Ἐπανάσταση δὲν εἶναι νὰ ρίχνεις μολότοφ, νὰ σπᾶς βιτρίνες καὶ νὰ καῖς αὐτοκίνητα, ἀλλὰ προσωπικὴ ρήξη μὲ τὸν κακὸ καὶ ἐμπαθῆ ἑαυτό σου, συντριβὴ τοῦ προσωπείου σου, ἀπέκδυση τῆς μάσκας, ἀναλογισμοῦ εὐθύνης καὶ ὑποχρεώσεων.
Εὔκολο εἶναι νὰ εἶσαι ἄπιστος, ἄθεος, ἀνεξέλεγκτος. Δύσκολο ἀρκετὰ εἶναι νὰ εἶσαι ὑπεύθυνος Χριστιανός, ἀληθινὸς πιστός, γνήσιος ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ. Ὁ σπουδαῖος δανὸς φιλόσοφος Κίρκεγκαρντ λέγει χαρακτηριστικά: “Ὅπως τὸ βέλος τοῦ καλοῦ σκοπευτῆ, ὅταν φεύγει ἀπὸ τὴ φαρέτρα, δὲν μπορεῖ νὰ ἡσυχάσει πρὶν φθάσει στὸν σκοπό του, ἔτσι καὶ ὁ ἄνθρωπος δημιουργήθηκε ἀπὸ τὸν Θεὸ μὲ μόνη κατεύθυνση πρὸς τὸν Θεὸ καὶ δὲν μπορεῖ νὰ ἡσυχάσει ἂν δὲν βρεθεῖ κοντὰ τού”.
Ἕνας χριστιανὸς νέος ἔχει ἐμπνευσμένο ὅραμα, θεῖο σκοπό, ὑψηλὸ στόχο, νοηματισμένη ζωή. Δὲν πτοεῖται καὶ δὲν ἀπογοητεύεται εὔκολα. Δὲν παρασύρεται ἀπὸ τὴν παράλογη ἡδονὴ καὶ τὴ σκοτεινὴ διαφθορά. Ἀντιστέκεται στὰ ἀντίθετα καὶ δαιμονοκίνητα πάθη. Ἐπιθυμεῖ καὶ ἀγωνίζεται γιὰ τὶς ἀρετές. Ἐμπνέεται ἀπὸ τὴν τιμιότητα, τὴν εἰλικρίνεια, τὴν ἀξιοπρέπεια, τὴ σεμνότητα, τὴ σοβαρότητα καὶ τὴ μετριότητα. Ἔχει λιγότερα ὑλικὰ κέρδη, ἀλλὰ ἔχει εἰρηνικὴ συνείδηση, καρδιακὴ χαρὰ καὶ ψυχικὴ ἀγαλλίαση. Δὲν πάσχει ἀπὸ ἐνοχές, ἐφιάλτες, μίση, ζήλιες, κακίες, ἔχθρες, διαβολὲς καὶ πονηρίες.
Τὰ ἔτη τῆς νεότητας, ἂν κυριευτοῦν ἀπὸ ψυχικὰ κενά, θὰ ταλαιπωρήσουν τὴν κατοπινὴ ζωή. Ἔντονες ψυχολογικὲς διαταραχὲς δημιουργοῦν νέες φοβίες μειονεξίες, πλήξη, μοναξιά, ἀκόμη καὶ μελαγχολία. Μία ζωὴ δίχως ἦθος, ἠθική, φραγμὸ καὶ κανέναν περιορισμὸ θεωρεῖται ἐλεύθερη, ἀλλὰ τελικὰ σκλαβώνει, καὶ ἡ ἄφθονη ἡδονὴ χαρίζει περισσὴ ὀδύνη.
Τὸ πιὸ λυπηρὸ εἶναι μερικοὶ νὰ ἐπιβουλεύονται ἢ νὰ ἐκμεταλλεύονται τὰ ὄνειρα τῶν παιδιῶν μας. Στὰ περισσότερα παιδιὰ ὑπάρχει μέσα τους ἡ ἐπαναστατικότητα, ἡ τάση γιὰ ἀλλαγές, σημαντικὲς καθὼς λέγουν. Ἡ ἀναθεώρηση καὶ ἡ μετατροπὴ πιστεύουν γιὰ κάτι καλύτερο. Αὐτὸ δὲν εἶναι καθόλου κακό.
Οἱ μεγάλοι ὅμως θέλουν τὰ παιδιὰ τοὺς πιστὴ καὶ ἀκριβῆ συνέχειά τους, προέκταση τοῦ ἐγώ τους, πειθήνια καὶ ὑπάκουα ὄργανά τους. Γι’ αὐτὸ ὑπάρχει μία ὀργανωμένη προσπάθεια πρὸς ἀποχαύνωση τῆς νεολαίας. Τὴν καθιστοῦν εὐάλωτη μὲ τὶς νέες ἰδέες, τὰ ναρκωτικά, τὰ ποτά, τὸν τρόπο διασκεδάσεως, τὰ τραγικὰ ἐπεισόδια στὰ γήπεδα καὶ στὶς συναυλίες.
Οἱ νέοι καλοῦνται νὰ ἀποκτήσουν ἀντιστασιακὸ πνεῦμα καὶ σταθερὸ φρόνημα πρὸς καθετὶ ἀνίερο, ἄσχημο, βρομερό, ψεύτικο, πρόστυχο καὶ σάπιο. Τὰ νιάτα εἶναι πλασμένα γιὰ τὸν ἡρωισμό, ἔλεγε ὁ Κλοντέλ. Ἀξίζει στὴν ἑλληνικὴ νεολαία μία καλύτερη τύχη, μία γενναιότερη στάση, μία μεγαλύτερη ἀγωνιστικότητα. Μὴν παρασυρθεῖ ἀπὸ ἐπιτήδειους, ποὺ θὰ τὴν ξεγελάσουν καὶ θὰ τὴν ἀπογοητεύσουν. Οἱ συζητήσεις μου συχνὰ στὸ Ἅγιον Ὅρος μὲ νέους μου δίνουν μία χαρὰ καὶ μία ἐλπίδα, ποὺ μὲ κάνει νὰ συγκινοῦμαι, ἀλήθεια, βαθύτατα.
 
 
 
πηγή: Μακεδονία, 29/5/2011

Κυριακή, Μαΐου 29, 2011

Ένας Μάρτυρας της Αλώσεως


Κάθε πού ζύγωνε 29 Μαΐου ό Γερο-Ζαχαρίας δεν είχε αναπαμό. Έπρεπε να ετοιμάσει το στάρι για το κόλλυβο των «Μαρτύρων της "Αλωσης». Ξάκρινε το καθαρό σπυρί - σπυρί και το 'βαζε να βράσει ήσυχα μέχρι ν' ανοίξει σαν το ρόδο. Ύστερα το στέγνωνε κι έπιανε κατόπιν να το στολίζει χωρίς βιάση. Μάστορας δουλεμένος στην Αγιογραφία, έπιανε το χέρι του. Πάνω στη χιονάτη ζάχαρη θα 'φτιαχνε το δικέφαλο αετό μέσα σε στολίδια απίστευτα.
«Μνήσθητι Κύριε ως αγαθός των δούλων Σου...», μονολογούσε καί τα δάκρυα του τρέχανε ποτάμι.
Μετά τη λειτουργία γίνηκε το τρισάγιο για τους κεκοιμημέμηνους».Κι άμα ο γέρο-Τρύφωνας πήρε να λέει το ''αιωνία η μνήμη'' ό Γερο-Ζαχαρίας σήμανε μονοκάμπανο λυπητερό όπως αρμόζει. Μετά πήρε το δίσκο κι άρχισε να μοιράζει το στάρι. Πρώτα στους πατέρες, έπειτα στους λαϊκούς. Άμάθητοι οι ξένοι από τέτοια έθιμα τον ρώτησαν για όλα τούτα τα παράδοξα. Ό Γερο-Ζαχαρίας τους πήρε παράμερα στο μεγάλο χαγιάτι κι άρχισε να τους μιλάει για τη Μεγάλη Τρίτη του 1453, για το κούρσεμα της Πόλης καί τη θυσία του τελυταίου αυτοκράτορα. Ένιωθε χρέος ό σεβαστός Γέροντας να τους μνημονεύει όλους μέσα στη Θ. λειτουργία καί να μιλά γι' αυτούς σ' όσους ρωτούσαν να μάθουν.
Κάθε τόσο ό παππούς έκοβε τη διήγηση στη μέση καθώς ή φωνή τσάκιζε από το κλάμα. Μα εκεί πού βαλάντωνε ό γέροντας ήταν όταν μιλούσε για την ιστορία του άρχοντα Λουκά του Νοταρά πού κρύφθηκε ή θυσία του γιατί τη σκέπασε εκείνη του Παλαιολόγου.
- Το λοιπόν... είπε ό Γερο-Ζαχαρίας. Μετά το τριήμερο κούρσεμα της Πόλης καί τη μοιρασιά των λαφύρων, ό σουλτάνος έκανε συμπόσιο για τη νίκη. Κάποιος τότε μπιστικός του για να φανεί καλός, τον συμβούλεψε να ζητήσει από το Νοταρά να του στείλει πεσκέσι το δεκατετράχρονο γιο του
στο παλάτι. Κι αν τον έδινε με τη θέληση του, θα 'δινε όΣουλτάνος στο Νοταρά θέση ζηλευτή. Αλλιώς θα παίρνε σ'όλους το κεφάλι.

Ποιος ήταν ό Λουκάς ό Νοταράς; Ήταν ό πρώτος Βυζαντινός άρχοντας, από τίς πιο μεγάλες μορφές στα τελευταία ελεύθερα χρόνια της Βασιλεύουσας.
Με ψυχή παιδιού, μα φρόνημα λιονταρίσιο. Ό Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος κρίνοντας άξια, τον έκαμε Πρωθυπουργό, Ύπατο του Κράτους, λειτουργό καί Μέγα Δούκα. Νους λαμπερός ό Νοταράς είχε δει νωρίς τη λατινική απειλή καί αντιστάθηκε σθεναρά.
Τώρα ό γίγαντας αυτός ήταν φυλακισμένος.
Ό Νοταράς στην "Αλωση φρουρούσε τον Κεράτιο από το Πετρίο μέχρι την πύλη της Αγίας Θεοδοσίας με 100 Ιππείς καί 500 σφενδονήτες καί τοξότες. Οί Τούρκοι είχαν μπει στην Πόλη, μα εκείνος αγωνιζόταν ακόμη. Καί σαν τον κύκλωσαν ήρθε ή αιχμαλωσία. Οί δυο γιοι του είχαν πέσει στα τείχη υπερασπίζοντας τον τόπο κι εκείνος πιάστηκε αιχμάλωτος μαζί με την Κυρά του, την κόρη, τον γαμπρό του κι ελπίδα στερνή το δεκατετράχρονο βλαστάρι του.
Καί τώρα τούτο το αγγελούδι του το ζητούσε ό σουλτάνος.- Δεν είναι συνήθεια σε μας, απάντησε ό Βυζαντινός άρχοντας, να δίνουμε με τα χέρια μας τα παιδιά μας στίς ακολασίες σας. Θα ήταν καλύτερα ό ηγεμόνας να μας πάρει το κεφάλι.Ό Νοταράς έστρεψε στοργικά το βλέμμα του στο παιδί του πού στεκόταν ήρεμο, γεμάτο εμπιστοσύνη καί σεβασμό προς τον πατέρα του. Ή σκέψη του άρχοντα έτρεξε μακριά. Καμάρωσε το γιο του μικρό καί τον φανταζότανε μεγάλο. Μα δεν γινόταν αλλιώς, Για να 'ναι σίγουρος πώς το παιδί του θα φύγει άκηλίδωτο ζήτησε το πρώτο αίμα να είναι του γιου του.
Ό πέλεκυς έπεσε. Ό Νοταράς στάθηκε μάρτυρας στο θάνατο του γιου του! Ακολούθησε ο γαμπρός του. Κι υστέρα εκείνος. Έλυσε την ασημένια πόρπη της χλαμύδας καί πρότεινε περήφανα τον τράχηλο πού στιγμή δεν είχε σκύψει στη ζωή του!
Ή φύτρα των Νοταράδων πέρασε στον Παράδεισο.Οί προσκυνητές στο άκουσμα της ιστορίας σταυροκοπήθηκαν. Ταπεινά φίλησαν το σεβάσμιο χέρι του Γέροντα κι έφυγαν.
Κι ό παππούλης πήρε δύο σπυριά για να συχωρέσει. Ό Θεός να σας αναπαύσει, αδέλφια μου, είπε.

Πειραική Εκκλησία

Τρίτη, Μαΐου 24, 2011

Το όνομα του γέλιου


Προχωρημένη ώρα. 12:00π.μ. Στο κρατικό κανάλι προβάλλεται για πολλοστή φορά η εξαιρετική ταινία «Το όνομα του Ρόδου».
Την έχω δει αρκετές φορές. Έχω ξεχάσει πόσες. Ωστόσο αυτό δεν με εμποδίζει να την δω ακόμη μια. Είναι τόσο σπουδαία ταινία που με χαρά την ξαναβλέπω όσο χρειαστεί η ψυχή μου. Βέβαια όπως όλες οι κινηματογραφικές μεταφορές βιβλίων, υστερεί από την μελέτη του βιβλίου. Ωστόσο ως ταινία είναι σημαντική.
Ο Μεσαιωνικός κόσμος, η μεσαιωνική κοινωνία, ο άνθρωπος της. Φόβος, ενοχές, ανασφάλεια, μυστικοπάθεια, δεισιδαιμονία, προκατάληψη και πολύ σκοτάδι σε όλα τα επίπεδα. Ένας άνθρωπος δίχως πρόσωπο. Δίχως αυτοαξία. Ένας Θεός τιμωρός, δυνάστης και δικαστής, χαιρέκακος και εκδικητικός που αρέσκεται να κολάζει ανθρώπους. Μια εκκλησία εξουσιαστική, ληστρική, μισάνθρωπη, δεκανίκι των κοσμικά ισχυρών.
Βρισκόμαστε στον 14ο αιώνα, εποχή όπου αρχίζει και αχνοφέγγει το πάθος της γνώσης, της επιστήμης, του ορθολογισμού (που εκπροσωπείται στο βιβλίο από το Δάσκαλο και το μαθητή-αφηγητή), αλλά βέβαια η εποχή δεν είναι έτοιμη ακόμα να δεχτεί τέτοια ανοίγματα, εφόσον η κυρίαρχη ιδεολογία είναι η θρησκεία, οι αιρέσεις, η φανατισμοί, η ιερά εξέταση κ.λ.π. Βρισκόμαστε λοιπόν σ’ ένα μεταίχμιο, βρισκόμαστε επίσης σ’ ένα ιταλικό μοναστήρι όπου υπάρχει μια από τις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες της εποχής εκείνης. Μοναστήρι Βενεδικτίνων που συμβαίνουν φοβεροί φόνοι. Ο ένας μετά τον άλλο μοναχοί δολοφονούνται. Στην προσπάθεια να υπάρξει ερμηνεία, εξήγηση του φαινομένου, συγκρούονται δυο πραγματικότητες που τον μεσαίωνα έδωσαν πραγματικές μάχες, με θύματα ανθρώπινες ζωές. Η λογική του ανθρώπου και η θρησκευτική δεισιδαιμονία. Ο εγκλωβισμός σε παρωχημένα μοντέλα ερμηνείας και το άνοιγμα σε νέες κατανοήσεις.
Μοναχοί που πιστεύουν οτι οι φόνοι πραγματοποιούνται από τον σατανά. Άρα η λύση θα επέλθει με εξορκισμούς στην μονή και κάψιμο στην πυρά των αιρετικών μάγων μοναχών και από την άλλη μοναχοί που πιστεύουν οτι οι φόνοι διαπράττονται από κάποιο μοναχό που θέλει να κρύψει ενα σημαντικό μυστικό.
Σκέφτομαι πολλές φορές οτι εαν στην Δύση απολυτοποιήθηκε η λειτουργία της λογικής αποκλείνοτας απο τον πολιτισμό της ποικίλες διαφορετικές δυνατότητες του ανθρώπινου προσώπου, οφείλεται αποκλειστικά στην χρόνια βάναυση και δια αίματος φίμωσης της.
Εκείνο όμως που κάθε φορά με συγκλονίζει όσες φορές κι αν έχω δει την ταινία, είναι η αιτία όπου ο γηραιός μοναχός της Μονής θέλει να κρατήσει μυστικό το περιεχόμενο από το κείμενο του Αριστοτέλη. Μάλιστα φτάνει στο σημείο να εμποτίζει τις σελίδες του βιβλίου με δηλητήριο έτσι ώστε όποιος το διαβάζει ξεφυλλίζοντας να δηλητηριάζεται μέσω του σάλιου.
Τι θέλει όμως να κρύψει ο μοναχός; Τι γράφει ο Αριστοτέλης το οποίο δεν πρέπει να μάθουν οι μοναχοί;
Εκείνο που αναφέρει το «σατανικό» βιβλίο είναι οτι οι άνθρωποι πρέπει να γελάνε. Ότι οι άνθρωποι μέσα από το γέλιο και την διακωμώδηση θα πρέπει να ασκούν κριτική στις εξουσίες, στους φαντασμένους, στον εαυτό τους όταν νιώθει ότι έχει πάρει ψηλά τον αμανέ ή πολύ σοβάρεψε. Το γέλιο για τον Αριστοτέλη είναι ελευθερία από τα δεσμά της εξουσίας.
Για τον γηραιό όμως μοναχό του έργου, αλλά και πολλούς χριστιανικούς συγγραφείς των μεσαιωνικών χρόνων το γέλιο ήταν αμαρτία. Μάλιστα πολύ εκκλησιαστικοί συγγραφείς για να στηρίξουν τις κωμικοτραγικές απόψεις τους, έλεγαν ότι ο Χριστός δεν γέλασε ποτέ. Αλλά είναι αδύνατον ότι πιο γλυκό, ότι πιο όμορφο, αγνό, παρθενικό και αθώο υπήρξε στην ιστορία του κόσμου, να συνόδευε την ύπαρξη του από βλοσυρότητα και σωματικό σκοτάδι. Ωστόσο και αυτό το είπαν.
Εκείνη την εποχή αλλά και σήμερα, αρκετοί άνθρωποι πάσχοντες από την αρρώστια που λέγεται θρησκεία, πίστευαν και συνεχίζουν να πιστεύουν, ότι το γέλιο υπονομεύει την πίστη. Ότι σπέρνει την αμφιβολία. Ότι δεν ταιριάζει στους «σοβαρούς» και ηθικούς. Το κυριότερο ότι σκορπάει τον φόβο, την ντροπή, την ενοχή. Άλλωστε δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι εξουσίες και μάλιστα οι θρησκευτικές θέλουν ανθρώπους φοβισμένους και έντονα ενοχικούς. Ανίκανους να χαρούν το δώρο της ζωής. Αδύναμους και φοβισμένους που θα νιώθουν ένοχοι γιατί γεννήθηκαν. Γιατί είναι άνθρωποι. Γιατί έχουν σώμα, ορμές και συναισθήματα. Γιατί υπάρχουν.
Αμαρτία, κόλαση, διάβολος κ.α πολλά ήταν και παραμένουν μέχρι σήμερα μορφές ελέγχου και εξουσιαστικά εργαλεία στα χέρια της θρησκείας.
Πάνω σε αυτό στο ανθρώπινο μοντέλο στήνεται ο μεγαλύτερος έλεγχος και η μεγαλύτερη υποταγή. Η εξουσία της θρησκείας βασίζεται σε ότι πιο απάνθρωπο και ειδεχθές ανακαλύφθηκε ποτέ, στην μεταφυσική απειλή. Σε αυτή πάνω στήνεται καθημερινά η κατασυκοφάντηση του Θεού που φανερώθηκε στο πρόσωπου του Χριστού.

π.Λίβυος



Δευτέρα, Μαΐου 23, 2011

Το γλωσσικό προφίλ των καινοτόμων

Τελευταία έχω απομακρυνθεί από την υψηλή και υπερήφανη συνήθεια να καταθέτω προσωπικές απόψεις και εντυπώσεις στο ιστολόγιο μου, όμως μία χτεσινή συζήτηση πού είχα με φίλους ιερείς, ανέσυρε κάποιες διαπιστώσεις σχετικά με το θέμα της χρήσης μεταφρασμένων λειτουργικών κειμένων στην λατρεία και ειδικότερα επί της γλώσσας των υποστηρικτών. Βέβαια, το θέμα συνοδικά θωρείται λήξαν ή αναστελλόμενο, όμως η διάθεση ορισμένων είναι ακόμα ζωντανή, σχεδόν σε εμμονοληπτικά επίπεδα.

Οπωσδήποτε προέκυψαν κάποια ενδιαφέροντα "στατιστικά" στοιχεία για την γλωσσική και εκφραστική ποιότητα των αδελφών, ιδία την κηρυγματική, τα οποία παραθέτω γιατί τα θεωρώ ενδιαφέροντα και άξια αναφοράς, με κάθε ταπείνωση. Από τον φιλικό αυτό διάλογο προέκυψαν τα εξής , περίπου για το γλωσσικό προφίλ των καινοτόμων:



α) Πολλοί εκ των υποστηρικτών της καινοτομίας, ενώ επαγγέλονται προοδευτισμό, "ανοιχτά μυαλά" και σοβαρότητα, χρησιμοποιούν στον κηρυγματικό τους λόγο, προφορικό ή γραπτό  χτυπητές καθαρευουσιάνικες εκφράσεις. Οπωσδήποτε ο λαός είναι σε μεγάλο ποσοστό ξένος της καθαρεύουσας και ιδιαιτερα οι νέοι, για τους οποίους κόπτονται οι συμπαθέστατοι αδελφοί. Λοιπόν πώς επαγγέλεσαι χρήση "κατανοητής γλώσσας", όταν ο λόγος σου είναι ηθελημένα και επιτηδευμένα ακατάληπτος. Προσφυέστατα και χαριτολογώντας νεαρός πατέρας είπε χαρακτηριστικά : " Φαίνεται πώς η καθαρεύουσα προσδίδει πόντους στο scoreboard των προς αρχιερατεία εκλογίμων".


β) Η δεύτερη ομάδα είναι οι λεγόμενοι ελιτιστές.  Περίπλοκος, ηθελημένα επιτηδευμένος θεολογικός λόγος με εστετικές εκφράσεις παρμένες από λεξικό θεολογίας της Σορβόννης. Ιδέες δοσμένες με λόγο τεχνητό, επιστημονίστικο, ακριβώς μοντέρνο, με μία δόση φιλοσοφίστικης ασάφειας, έτσι για τον εντυπωσιασμό. Ξένος οπωσδήποτε για τους πολλούς χριστιανούς, οι οποίοι αποτελούν την pleba(;).


γ) Ο Κηρυγματικός ξύλινος λόγος, έτι δε και ο γλυκανάλατος (ήτοι δίχως το άλας της ζωντανής λιτής παράδοσης ηρτυμένος). Χριστιανίζοντα ηθικιστικά κηρυγματάκια πού ενθουσιάζουν παραπληροφορημένους νευρωτικούς πιστούς. Σάχλες προτεσταντικές και πουριτανιστικές σάλτσες, χωρίς ίχνος ορθόδοξης πνευματικότητας και χωρίς καίρια σημασία και γνησιότητα.Οπωσδήποτε ούτε ζωντανός, ούτε εποικοδομητικός, μάλλον εκνευριστικός κοινότυπος λόγος. Ίσως νομίζουν πώς και οι ύμνοι και οι προσευχές της εκκλησίας είναι τέτοιου επιπέδου και περιεχομένου.


Υποθέτουμε πώς υπάρχουν και οι εξαιρέσεις. Σίγουρα υπάρχουν και εκείνοι πού μιλούν την γλώσσα της καρδιάς και της καρδίας, έστω και αν είναι λίγο αποσυντονισμένοι στα λειτουργικά, κατά την προσωπική μας γνώμη πάντα, Οπωσδήποτε, ειλικρινά και με το χέρι στην καρδιά, δεν γνωρίσαμε έως τώρα πατέρα, αδελφό ή θεολόγο, υπέρμαχο γλωσσικών καινοτομιών, πού να διαθέτει ζωντανό, καίριο, εύληπτο και πατερικό λόγο.


Η συζήτηση περιεστράφη και γυρω από τον λαό, αφού "γι'αυτόν" ( με τον κίνδυνο να φανώ λαικιστής και πατερναλιστής) "γίνονται όλα". Ο λαός φέρει την μεγαλύτερη ευθύνη. Δέχεται άκριτα και ανεπεξέργαστα οποιαδήποτε πληροφορία και καινοτομία, φτάνει να προέρχεται από άμβωνος υψηλού και εντυπωσιακού. Δεν φέρουμε μόνο εμείς οι ιερείς ευθύνη. Ο λαός καλείται να αγαπήσει εκ νέου το γάλα πού θήλασε. Αλλιώς ας αρκεστεί σε υποτυπώδη υποκατάστατα...

Επειδή κάθε υποκειμενισμός θεωρείται ως κάποιο σημείο επικίνδυνος, ας βγάλει ο αναγνώστης τίμια τα δικά του " στατιστικά" και συμπεράσματα. Ο διάλογος είναι ανοιχτός με όλους.

Παρασκευή, Μαΐου 20, 2011

Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας: "Πρωτοφανής στα χρονικά δίωξη από την Ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας"


Ανακοίνωση Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας/amen
To Tμήμα Κοινωνικής Θεολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών ενημερώνει Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον Πρωθυπουργό, τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, τον Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, τους έλληνες Βουλευτές, τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος, τους Σεβασμιωτάτους Μητροπολίτες της Εκκλησίας της Ελλάδος και τον Ελληνικό Λαό, ότι για πρώτη φορά από τη σύσταση του Ελληνικού Κράτους το Υπουργείο Παιδείας,
Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων επιχειρεί την κατάργηση Πανεπιστημιακού Τμήματος με τρόπους και μεθοδεύσεις που παραβιάζουν την αρχή της νομιμότητας και πλήττουν τους δημοκρατικούς θεσμούς.

Το Τμήμα υφίσταται μια πρωτοφανή στα χρονικά δίωξη από την Ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας. Με το πρόσχημα της καταπολέμησης του φαινομένου της οικογενειοκρατίας (σήμερα δεν υπάρχει κανείς συγγενής) το Τμήμα έχει τεθεί από το
Νοέμβριο του 2010 σε απαγόρευση κάθε πράξης διοικητικής μεταβολής. Τούτο προβλέπεται ως προσωρινό μέτρο της Διοίκησης που με βάση τον νόμο και τις αρχές της χρηστής διοίκησης δεν θα έπρεπε να υπερβαίνει το δίμηνο. Παρά την ομόφωνη απόφαση της Συγκλήτου, ότι δεν συντρέχει κάποιος λόγος κατάργησης του Τμήματος, το Υπουργείο, ευρισκόμενο σε νομοθετικό αδιέξοδο και αντιλαμβανόμενο ότι δεν είναι δυνατή η κατάργηση του Τμήματος δια της νομίμου οδού, διατήρησε και διατηρεί επί σειρά μηνών το Τμήμα σε διοικητική αδρανοποίηση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, να μην είναι δυνατή η ανανέωση του προσωπικού του με τις εν εξελίξει ευρισκόμενες διαδικασίες εκλογών μελών ΔΕΠ, ενώ ακύρωσε με διάφορες αιτιολογίες εκλογές και εξελίξεις οκτώ μελών ΔΕΠ, εξαντλώντας σημαντικό μέρος
της ακυρωτικής του δραστηριότητας στο δικό μας Τμήμα.

Ως επιστέγασμα των συγκεκριμένων ενεργειών του Υπουργείου ήλθε να προστεθεί η εξαίρεση μόνο του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας από το μηχανογραφικό, μόλις δύο ημέρες πριν τις Πανελλήνιες Εξετάσεις, με το επιχείρημα
ότι εξετάζεται ακόμη αν θα συνεχιστεί ή όχι η λειτουργία του. Σημειωτέον ότι τα τελευταία δέκα έτη προτιμούν το Τμήμα μας άνω των 300 υποψήφιοι φοιτητές ετησίως, ότι το Τμήμα περάτωσε την εσωτερική αξιολόγηση και ότι βρίσκεται σε
διαδικασία εξωτερικής αξιολόγησης και ότι έχει οργανωμένα μεταπτυχιακά που έλκουν φοιτητές όχι μόνο από το εσωτερικό, αλλά και από το εξωτερικό

Τέτοιες πρακτικές, όπως η εξαίρεση του Τμήματος από το μηχανογραφικό, που ακυρώνουν τον προγραμματισμό ζωής των υποψηφίων φοιτητών μας, οι οποίοι προετοιμάστηκαν επί μακρό χρόνο για την εισαγωγή τους στο Τμήμα μας, είναι
πρωτοφανείς και δεν απαντώνται σε καμία άλλη ευνομούμενη χώρα. Είναι προφανές ότι το Υπουργείο επιδιώκει την de facto σταδιακή κατάργηση του Τμήματος, παρακάμπτοντας τη νόμιμη διαδικασία που απαιτεί α) επιστημονικό λόγο
κατάργησης, ο οποίος διαπιστώνεται και διατυπώνεται αποκλειστικά από τη Σύγκλητο του Πανεπιστημίου, β) υπογραφή από δύο Υπουργεία μετά από γνώμη του Συμβουλίου της Επικρατείας και του ΕΣΥΠ, και γ) έκδοση Προεδρικού Διατάγματος.

Η de facto κατάργηση του Τμήματος ή η αναστολή μέρους των λειτουργιών του με το επιχείρημα ότι εξετάζεται η συνέχιση λειτουργίας του, κάτι που δεν προβλέπεται από καμία διάταξη νόμου, όπως αυτό δηλώνεται απερίφραστα και σε πρόσφατη Γνωμοδότηση του Δικαστικού Τμήματος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, θίγει το αυτοδιοίκητο του Πανεπιστημίου. Τα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος, τα μέλη ΕΤΕΠ, οι διοικητικοί υπάλληλοι, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες αισθάνονται βαθιά προσβεβλημένοι, αφού θίγονται τα δικαιώματά τους (το δικαίωμα στην εργασία, την μόρφωση και την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας).

Επιπροσθέτως παραβιάζονται οι αρχές της χρηστής διοίκησης, της ίσης μεταχείρισης μεταξύ των διοικουμένων, της προηγούμενης ακρόασης των διοικουμένων και της ισονομίας.

Καλούμε όλους τους Παραλήπτες αυτού του Κειμένου να προστατεύσουν το Τμήμα από τις αυθαιρεσίες του Υπουργείου, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη ότι όλοι όσοι υπηρετούν στο Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας υπηρετούν με αυταπάρνηση τόσο
το Πανεπιστήμιο όσο και την ελληνική κοινωνία.

Κυριακή, Μαΐου 15, 2011

Ο Άγιος Παχώμιος και ο Κοινοβιακός Μοναχισμός


π Γεώργιος Φλωρόφσκυ


Η πρώτη ζωή του Παχωμίου ήταν διαφορετική από εκείνη του Αγ. Αντωνίου. Ήταν σύγχρονος του Αγ. Αντωνίου, και επίσης Αιγύπτιος κόπτης. Αντίθετα από τον Άγ. Αντώνιο, αυτός γεννήθηκε από ειδωλολάτρες γονείς στην Esneh της Άνω Θηβαΐδος της Αιγύπτου. Ο Παχώμιος υπηρέτησε στο στρατό έλαβε μέρος στην εκστρατεία του Κωνσταντίνου κατά του Λικινίου. Τα γεγονότα της ζωής του συγχέονται λόγω των έξι τουλάχιστον βιογραφιών που γράφτηκαν για τον Άγ. Παχώμιο. Αυτός και οι σύντροφοι του στο στρατό έτυχαν ευγενικής μεταχειρίσεως από τους Χριστιανούς στη Θήβα, ώστε ο Παχώμιος άρχισε να ενδιαφέρεται για το Χριστιανισμό. Φαίνεται ότι βαφτίστηκε λίγο αργότερα -μερικοί ισχυρίζονται ότι αυτό έγινε το 307� άλλοι, το 313, αφού απολύθηκε από το στρατό. Ο Παχώμιος άρχισε τη «δοκιμασία» του κάτω από τον ερημίτη Παλάμονα στη Schenesit. Αυτή ήταν η αρχή του στην αναχωρητική ζωή, μια ζωή γεμάτη δυσκολίες, όπως του είπε ο Παλαμών. «Πολλοί ήρθαν εδώ γιατί αηδίασαν τον κόσμο, και δεν άντεξαν. Να θυμάσαι, παιδί μου, η τροφή μου αποτελείται μόνο από ψωμί και αλάτι. Δεν πίνω κρασί, δεν τρώγω λάδι, τη μισή νύχτα ξαγρυπνώ ψάλλοντας Ψαλμούς και μελετώντας τις Γραφές, και μερικές φορές περνώ όλη τη νύχτα χωρίς ύπνο». Ο Παχώμιος έζησε επί έξι ή επτά χρόνια την αναχωρητική ζωή μαζί με τον Παλάμονα.
Πρέπει κανείς να αναπτυχθεί βαθμιαία για την δημιουργική ελευθερία της ερημητικής, αναχωρητικής ζωής. Η πρώτη μορφή του μοναχισμού η αναχωρητική ζωή περιλάμβανε πολλούς κινδύνους, όπως είπε ο Παλαμών. «Όσο απλουστευμένη κι αν γίνει η υλική ζωή, όταν τη ζει κανείς μόνος του, θα μπορούσε να γίνει τόσο δύσκολη ώστε η πνευματική προσπάθεια του μοναχού να διατρέχει τον κίνδυνο να γίνει πιο επιβαρυμένη παρά απελευθερωμένη από αυτή την απλούστευση ...; . Ο μοναχισμός διέτρεχε τον κίνδυνο να χάσει τον εαυτό του ...; Και να εκφυλιστεί από το ίδιο το γεγονός της αναπτύξεώς του». Στο τέλος των πρώτων επτά ετών του ο Παχώμιος, λέγεται, άκουσε μια φωνή που του υπενθύμισε τον «όρκο» του να υπηρετεί τους άλλους. Με τα ίδια του τα χέρια έκτισε κτίρια για να συγκεντρώσει συντρόφους. Η «κλήση» του περιγράφεται από τον Παλλάδιο στην «Λαυσαϊκή Ιστορία». Στη χώρα της Θηβαΐδος ...; Υπήρχε ένας μακάριος άνθρωπος του οποίου το όνομα ήταν Παχώμιος, και αυτός ο άνθρωπος ζούσε μια όμορφη ζωή ασκητικής υπεροχής, και επιβραβεύτηκε με την αγάπη του Θεού και των ανθρώπων. Αυτός, λοιπόν, ο άνθρωπος, καθώς καθόταν στο κελί του, είδε να παρουσιάζεται μπροστά του ένας Άγγελος ο οποίος του είπε. «Αφού συμπλήρωσες τη μαθητεία σου, είναι περιττό να μένεις εδώ. Αλλά έλα, και πήγαινε και μάζεψε κοντά σου αυτούς που είναι περιπλανώμενοι, και μείνε μαζί τους».
Ο Παχώμιος επέβαλε έναν κανόνα ασκήσεως ώστε η νέα κοινότητα να μπορέσει να λειτουργήσει με κάποια τάξη, να μπορέσει να λειτουργήσει εύτακτα κάτω από την αδιαφιλονίκητη εξουσία ενός ηγουμένου. Αυτή ήταν η πρώτη προσπάθεια του Παχωμίου να επιβάλει τάξη στους μοναχούς. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας, περιγράφεται ως εξής: «Όταν αυτός είδε τους αδελφούς να συγκεντρώνονται γύρω του, καθόρισε τον εξής κανόνα γι' αυτούς: κάθε μοναχός θα ήταν υπεύθυνος για τον εαυτό του και θα απασχολούσε τον εαυτό του με εργασία για λογαριασμό του. Αλλά θα έχουν ένα κοινό ταμείο για τις υλικές ανάγκες: π.χ. για τροφή, ή και για τα έξοδα που χρειάζονταν για τους επισκέπτες που έρχονταν να τους επισκεφθούν -γιατί κι αυτοί έτρωγαν μαζί. Οι μοναχοί έπρεπε να αναθέσουν σ' αυτόν τη διαχείριση αυτού που είχαν να διαθέσουν, και αυτό να το έκαναν ελεύθερα και εκούσια, εμπιστευόμενοι σ' αυτόν να φροντίζει για όλες τις ανάγκες τους. Εθεωρείτο ότι αυτός ήταν το έμπιστο όργανό τους σε θέματα εργασίας και ο κατά Θεόν πατέρας τους». Εν τούτοις, το αποτέλεσμα ήταν ολέθριο. Οι μοναχοί του Παχωμίου τον μεταχειρίζονταν όχι ως κεφαλή με αδιαμφισβήτητη εξουσία αλλά μάλλον ως υπηρέτη. «Βλέποντας την ταπείνωση και την ηπιότητά του, οι μοναχοί του φέρνονταν αλαζονικά και με παντελή έλλειψη αβροφροσύνης. Και όσες φορές έπρεπε να πάρει μια απόφαση για την τακτοποίηση ορισμένων υποθέσεων τους, αυτοί του αντιμιλούσαν κατά πρόσωπο και τον προσέβαλαν, λέγοντας ότι δεν θα τον υπάκουαν. Αλλά αυτός, χωρίς να τους φέρεται καθόλου με τον ίδιο τρόπο, τους ανεχόταν με υπομονή: 'θα δουν', έλεγε, 'την υπομονή μου και τη λύπη μου, και θα επιστρέψουν στον Θεό. Θα μετανοήσουν και θα φοβηθούν τον Θεό'». Κι όμως, αυτή η ευχή, αυτή η ελπίδα του Παχωμίου, αποδείχθηκε απατηλή. Γιατί περίπου πέντε χρόνια ο Παχώμιος υπέφερε τις προσβολές και τις ύβρεις τους. Τελικά, αφού προσευχήθηκε μια ολόκληρη νύχτα, ο Παχώμιος άλλαξε τη στάση του ριζικά. Από τώρα και στο εξής οι μοναχοί θα ήταν υποχρεωμένοι να δεχτούν έναν αυστηρό κανόνα ή αλλιώς να φύγουν.


ολόκληρο εδώ

ΑΝΘΡΩΠΟΝ ΟΥΚ ΕΧΩ...


400 χρόνια προ Χριστού έζησε ο κυνικός φιλόσοφος Διογένης. Τούτος χαρακτηρίστηκε σαν αναρχικός φιλόσοφος και χρησιμοποιούσε τον αστεϊσμό και το λογοπαίγνιο ως μέσο για τα διδάγματά του. Πίστευε πως η ευτυχία του ανθρώπου βρίσκεται στη φυσική ζωή και πως μόνο με την αυτάρκεια, τη λιτότητα, την αυτογνωσία και την άσκηση μπορεί κανείς να την εξασφαλίσει. Τούτος λοιπόν μια μέρα, μέρα μεσημέρι πήρε ένα φανάρι αναμμένο και κυκλοφορούσε μέσα στο πλήθος φωνάζοντας «άνθρωπον ζητώ»• ψάχνω άνθρωπο, γυρεύω άνθρωπο.
400 χρόνια αργότερα στα χρόνια του Χριστού, όταν ο Θεάνθρωπος κυκλοφορούσε ανάμεσα μας η ίδια ακριβώς ιστορία. Και πάλι μέρα μεσημέρι και πάλι μέσα στο πλήθος.
Εκεί στην προβατική πύλη του τείχους της Ιερουσαλήμ όπου και η Βηθεσδά, η κολυμβήθρα του ελέους. Ο χώρος όλος πλημμυρισμένος από λογής – λογής αρρώστους. Όλοι αυτοί, τυφλοί, ανάπηροι, παράλυτοι, περίμεναν με αγωνία κι ελπίδα να κατέβει ο άγγελος, ο απεσταλμένος του Θεού, να ταράξει τα νερά της δεξαμενής. Και τότε όποιος προλάβαινε να πέσει μέσα στα νερά την ώρα εκείνη γινόταν αμέσως καλά, από οποιαδήποτε αρρώστια κι αν έπασχε. Απ’ όλους αυτούς τους βασανισμένους αρρώστους όμως ένας άνθρωπος ξεχώριζε. Τριανταοκτώ ολόκληρα χρόνια παράλυτος. Κι ήταν μόνος, κατάμονος. Δεν είχε κανένα να τον βοηθήσει. Αυτόν μόλις τον αντικρίζει ο Χριστός, τον πλησιάζει και του λέει «Θέλεις να γίνεις καλά»; Και η απάντηση : «Κύριε, δεν έχω άνθρωπο να με βοηθήσει να πέσω πρώτος μέσα στα νερά όταν τα κινήσει ο άγγελος. Πάντοτε κάποιος άλλος προλαβαίνει να πέσει πρώτος».
Ετούτος ο παραλυτικὸς του σημερινού Ευαγγελίου, εκφράζει ένα βασικά παράπονο. Δεν έχει κάποιον δικό του άνθρωπο για να τον βάλει μέσα στα ταραγμένα νερά. Είναι μόνος και μέσα στην μοναξιά του, υπομένει για τριάντα οκτώ χρόνια την ασθένεια του, δυστυχισμένος και ξεχασμένος. Είναι μόνος ανάμεσα σε τόσο κόσμο. Άνθρωπο δεν έχει…
2000 χιλιάδες χρόνια μετά. Σήμερα… στην εποχή μας.
Η ίδια φωνή. Το ίδιο παράπονο. Η ίδια ικεσία.
«Άνθρωπον ουκ έχω…»
Η δραματική φωνή του ανθρώπου, σήμα κατατεθέν της εποχής μας. Φωνάζει βοή¬θεια, ο άνθρωπος και ο ήχος πέφτει στο κενό. Παρά την πρόοδο, παρά τις πολυσύχναστες πόλεις, παρά τις καταπληκτικές επιστημονικές προόδους, ο άνθρωπος μένει μόνος, μένει αβοήθητος. Ζει με τα τηλέφωνα στα χέρια του, βρίσκεται συνέχεια μέσα στο διαδίκτυο, ένα παγκόσμιο παράθυρο στο κόσμο, μια συνεχή και ασταμάτητη επικοινωνία και όμως είναι μόνος. Ο καθένας ζει μόνο για τον εαυτό του. Απομονωμένοι και διασπασμένοι από το σύνολο των ανθρώπων, ζούμε μέσα σε μια απέραντη εγωκεντρική μοναξιά. Συστεγαζόμαστε και συνεργαζόμαστε. Αγκαλιαζόμαστε και διασκεδάζουμε. Τρέχουμε μαζί στις γιορτές και στα πανηγύρια. Χορεύουμε και τραγουδάμε. Ζούμε και κινούμαστε πάντα στην πολυκοσμία. Τίποτε όμως το ουσιαστικό. Η ερημιά και η μοναξιά βασιλεύουν γύρω μας κι ας συνωστιζόμαστε στους δρόμους, στα μέσα συγκοινωνίας, ακόμα, ακόμα και μέσα στις εκκλησίες. Χιλιάδες και μυριάδες άνθρωποι δίπλα μας προσπερνούν βιαστικά χωρίς καμιά διάθεση επικοινωνίας, ούτε καν για ένα χαιρετισμό. Δίχως ένα βλέμμα, χωρίς ένα χαμόγελο. Όλα συμβατικά, επιφανειακά, χωρίς ειλικρίνεια, χωρίς αν¬θρωπιά.
Η μοναξιά λοιπόν και ο δικός μας καημός και σε μεγαλουπόλεις και σε χωριά. Έχει την αίσθηση κανείς, πως βυθίζεται ολομόναχος σε μια απύθμενη ανθρωποθάλασσα. Χιλιάδες άνθρωποι κυκλοφορούν γύρω μας, όμως δεν είναι παρά απρόσωπες μονάδες μιας ποσότητας. Είναι άνθρωποι χωρίς φυσιογνωμία, χωρίς χαμόγελο. Ζούμε, αλήθεια, τόσο κοντά ο ένας με τον άλλο και όμως δεν έχουμε καμιά ψυχική επικοινωνία.
Ακόμη πρέπει να δούμε πως ζούμε στην εποχή που την χαρακτηρίζει ο άκρατος υλισμός, το χρήμα, η έλλειψη αγάπης για τον συνάνθρωπο, η εκμετάλλευση του αδυνάτου, η ύψιστη υποκρισία, σε μια εποχή όπου για κάθε μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα, εφευρίσκονται χονδροειδέστατα προσχήματα και παρουσιάζονται σαν μοναδικές εφικτές λύσεις. Η ανθρωπότητα έχει βυθιστεί σε έναν άνευ προηγουμένου μεσαίωνα που προσπαθεί απεγνωσμένα να βρει διέξοδο.
Στον ίδιο τούτο κόσμο πόνος παντού και δυστυχία. Αρρώστιες, δυστυχήματα, απώλειες που τα αίτια τους μπορούν να αναχθούν είτε σε ανθρώπινες δραστηριότητες και εσκεμμένες παραλείψεις είτε σε φυσικούς παράγοντες. Μολυσμένες τροφές, μολυσμένο νερό, μολυσμένος αέρας, πόλεμοι, Τσερνόμπιλ, Φουκουσίμα, Κοσλοντούϊ, αεροπλάνα που πέφτουν, τρένα που εκτροχιάζονται, τροχαία δυστυχήματα, εργατικά ατυχήματα και πολλά άλλα «κατορθώματα» της ανθρώπινης τεχνολογίας, της απανθρωπιάς, της κακίας, της αδιαφορίας, της εγκληματικότητας.
Να προσθέσουμε και την ανασφαλή καθημερινότητά μας, σε κάθε τομέα και σε κάθε στιγμή με μια πολιτεία θεατή και ανίκανη για παρέμβαση. Όταν φοβόμαστε ακόμα και να χαιρετήσουμε το συνάνθρωπό μας ή να βγούμε έξω από το σπίτι μας, όταν αντικρίζουμε με αβεβαιότητα και φόβο το άμεσο μέλλον μας, όταν βάζουμε το χέρι στον τύπο των ήλων του ξεχαρβαλώματος του τόπου μας, της πατρίδας μας, του ξεπουλήματος των πάντων, ηθών, εθών, πίστεως γλώσσας, παιδείας, οικονομίας, όταν…όταν…όταν.
«…Σ' αυτή λοιπόν τη συγκεκριμένη ευαγγελική ιστο¬ρία, τι είναι αιώνιο και διαρκές; Στο κέντρο της βρί¬σκονται σαφώς τα λόγια του παραλύτου προς το Χριστό, "άνθρωπον ουκ έχω". Αυτή είναι στ' αλήθεια ή κραυγή του ανθρώπου πού φτάνει στο σημείο να γνωρίσει την τρομακτική δύναμη του ανθρώπινου εγωισμού και ναρκισσισμού. Ο καθένας για τον ε¬αυτό του. Ψάχνοντας για το νούμερο ένα. Όλοι αυ¬τοί, όλο αυτό το πλήθος των τυφλών, αρρώστων, παραλύτων, των "εκδεχομένων την του ύδατος κίνησιν", πού μ' άλλα λόγια περιμένουν για βοήθεια, φροντίδα, θεραπεία, παρηγοριά. Ό καθένας όμως περιμένει μόνος του. για τον εαυτό του. Και όταν τα νερά ταράσσονται, όλοι σπρώχνονται ξεχνώντας ό ένας τον άλλο... Από την άποψη του ευαγγελίου, αυτή ή "κολυμβήθρα" είναι φυσικά μια εικόνα του κόσμου, μια εικόνα της ανθρώπινης κοινωνίας, ένα σύμβολο της ίδιας της οργάνωσης της ανθρώπινης συνείδησης…
…Μας λένε πώς έτσι δουλεύει ο κόσμος, τι μπορείς να κάνεις; Αυτή όμως είναι πράγματι η έ¬σχατη, αντικειμενική και επιστημονική αλήθεια για το πρόσωπο και την ανθρώπινη ζωή; …
…Δεν αισθανόμαστε πλέον, έστω και ασυνείδητα, ασφυξία σ' έναν κόσμο πνιγμένο στο παμφάγο εγώ. Έχουμε τόσο συνηθίσει στο αίμα. στο μίσος, στη βία, και τουλάχιστον στην αδιαφορία…». (π. Αλέξανδρος Σμέμαν).
Αγαπητοί Χριστιανοί!
Πριν λίγες μέρες γίναμε μάρτυρες του τραγικού γεγονότος του πατέρα που σφαγιάστηκε τη στιγμή που έτρεχε για να μεταφέρει στο μαιευτήριο την ετοιμόγεννη σύζυγό του.
Δείγμα κι αυτό της εποχής μας. Δείγμα της εγκατάλειψής μας.
Και εμείς συνεχίζουμε να φωνάζουμε, να κραυγάζουμε «άνθρωπόν ουκ έχω». Λόγια που εκφράζουν το μέγεθος της τραγωδίας και μάλιστα μιας τραγωδίας κοινωνικής. Η δικαιολογημένη κραυγή μοναξιάς της δικής μας εποχής. Γιατί, αν μοναξιά είναι η αίσθηση της απουσίας των άλλων ανθρώπων, δυστυχώς, πολλές φορές μοναξιά είναι και η αίσθηση της παρουσίας πολλών, αλλά αδιάφορων ανθρώπων.
Αλλά. Σε όποια φάση μοναξιάς κι αν βρισκόμαστε ας μην ξεχνούμε ότι υπάρχει ο Θεός, ο οποίος με την παρουσία και την αγάπη Του σπάζει αυτή τη μοναξιά. Η διατάραξη της ισορροπίας Θεού - ανθρώπου δημιουργεί αφάνταστο πόνο και έχει αφετηρία τη διαταραχή – διακοπή των σχέσεων του ανθρώπου με το Θεό και κατάληξη τη διακοπή των σχέσεων με το συνάνθρωπο. Ο άνθρωπος τότε γίνεται ιδιαίτερα εγωιστής. Γίνεται θηρίο και καταλήγει στην αδιαφορία για τη δυστυχία και την τραγωδία του συνανθρώπου του. Προσπερνά αδιάφορα το συνάνθρωπο και τα προβλήματά του, ενώ κάποτε τον αντιμετωπίζει με τρόπο ειρωνικό, ακόμα και κυνικό!
Αδελφοί μου!
«Έχουμε και ζούμε μέσα σε μια φύση που ανασταίνεται πάγκαλη μέσα σε θείο κι άτρεμο φως, φύση που πλημμυρίζει τον εσωτερικό πλέον κόσμο του ανθρώπου από φως, που του μεταμορφώνει τα υλικά οράματα σε πνευματικά, που του εξάπτει τον ενθουσιασμό να ξαναπαλέψει με τον εαυτό του και τις εναντιότητες του βίου, που τον εμπνέει να νικήσει τον κόσμο αυτό και να τον μεταπλάσει, να τον σφραγίσει με το δικό του όραμα. Έχοντας αυτές τις καταβολές και τις δυνατότητες, γιορτάζει το Πάσχα το Έθνος μας, σαν ένα γεγονός ακένωτης ελπίδας : την νίκη του θανάτου και τον θρίαμβο της πνευματικής αιωνιότητας του ανθρώπου.
Αναμφισβήτητα, και σήμερα, στην πολυδύναμη κρίσι, το Πάσχα είναι, πρέπει να είναι το μοναδικό νεοελληνικό όραμα και βίωμα, κανόνας ζωής και δράσης, αφού σημαίνει ελευθερία, και αρμονία, αφού αποδίδει την αρετή απαραχάραχτη, αφού εκφράζει ο,τι πιο μύχιο, λυτρωτικό, αρρενωπό, καίριο έχει το Έθνος μας. Πάνω στις δυνατές καρδιές στέκεται ο Χριστός, στέκεται και πατεί η Ελευθερία». (Μητροπολίτη Πειραιώς Σεραφείμ).

Γένοιτο!

Κυριακή, Μαΐου 08, 2011

Οι μυροφόρες και η οικογένεια του Ιησού


Του Θεόδωρου Ρηγινιώτη
Είναι προφανές ότι στην αρχαία Εκκλησία όλοι ήξεραν τι σχέση είχαν με τον Ιησού οι λεγόμενοι «αδελφοί Του». Γι’ αυτό και τα ευαγγέλια, αν και τους αναφέρουν, δεν δίνουν κάποια διευκρίνιση. Άλλωστε δύο απ’ αυτούς, ο Ιάκωβος και ο Ιούδας (όχι βέβαια ο Ισκαριώτης) είναι και συγγραφείς δύο βιβλίων (επιστολών) που βρίσκονται μέσα στην Καινή Διαθήκη.
Προς ενίσχυση της ορθόδοξης άποψης (που είναι κι η άποψη της αρχαίας Εκκλησίας) ότι οι αδελφοί του Κυρίου δεν ήταν τέκνα της Παναγίας, παρατηρούμε ότι και ο Ιάκωβος και ο Ιούδας αποφεύγουν να αναφέρουν τον εαυτό τους ως αδελφό Του στο προοίμιο της επιστολής τους.
Παρακάτω δίνουμε κάποια στοιχεία για την οικογενειακή κατάσταση του Κυρίου, αλιευμένα από Πατέρες και εκκλησιαστικούς συγγραφείς.
Πηγές:
άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Ερμηνεία εις το κατά Ιωάννην.
άγιος Σωφρόνιος Ιεροσολύμων, Υπομνήματα.
Κοσμάς Βεστίτωρ, Εγκώμιον εις τους δικαίους Ιωακείμ και Άνναν.
άγιος Συμεών ο Μάγιστρος και Λογοθέτης, Χρονικό.
Hippolytus Thebanus in Chronico opere.
Όλα τα παραπάνω βρίσκονται συνοπτικά στην Patrologia Graeca, τόμος 1, σχόλια στο βιβλίο 3, κεφ. ς΄, των Αποστολικών Διαταγών.
Η οικογένεια του Ιησού.
Ο Κοσμάς Βεστίτωρ γράφει:
  • Ο ιερέας Ματθάν και η σύζυγός του Μαρία απέκτησαν τρεις κόρες, τη Σοββί, την Άννα και τη Μαρία. Η Σοββί έγινε μητέρα της Ελισσάβετ (μητέρας του Προδρόμου) και η Άννα της Θεοτόκου.
  • Ο Ιωακείμ, πατέρας της Θεοτόκου, είχε έναν αδερφό, τον Αγγαίο. Η κόρη του Αγγαίου Σαλώμη ήταν η πρώτη σύζυγος του αγίου Ιωσήφ του Μνήστωρος, με την οποία απέκτησαν τέσσερις γιους (Ιάκωβο, Ιωσή, Σίμωνα και Ιούδα κατά τα Ματθ. 13, 53-56 και Μάρκ. 6, 1-6) και τρεις κόρες (γράφει τα ονόματα των θυγατέρων; δε θυμάμαι).
Ο άγιος Σωφρόνιος Ιεροσολύμων γνωρίζει ότι η πρώτη σύζυγος του Ιωσήφ ονομαζόταν Σαλώμη, οι γιοι τους ήταν αυτοί που ξέρουμε από τα ευαγγέλια και οι κόρες τους ήταν η Εσθήρ, η Θάμαρ (σε κάποια χειρόγραφα ονομάζεται Μάρθα) και η Σαλώμη, που είχε το όνομα της μητέρας της και ήταν η σύζυγος του Ζεβεδαίου και μητέρα των αποστόλων Ιάκωβου και Ιωάννη. Ο Hippolytus Thebanus επαναλαμβάνει αυτά που γράφει «ο μέγας Σωφρόνιος», αναφέροντας τη Θάμαρ μόνον ως Μάρθα.
Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ξέρει τους τέσσερις γιους του Ιωσήφ, αλλά μόνο δύο κόρες, την Εσθήρ και τη Θάμαρ. Νομίζω πως κι εδώ υπάρχουν δύο εκδοχές, Μάρθα και Θάμαρ. Γενικά κλίνω προς το Θάμαρ, γιατί είναι ευκολότερο να γίνει λάθος αντιγραφή από το Θάμαρ στο πασίγνωστο Μάρθα παρά από το Μάρθα προς το άγνωστο Θάμαρ -οπότε το Θάμαρ πώς προέκυψε;
***
Οι αγίες μυροφόρες.
1. Η Μαρία η Μαγδαληνή (Μάρκ. 16, 9 και Ιω. 20, 1-18), για την οποία συμφωνούν όλοι ή δεν προσθέτουν κάτι καινούργιο: ο Κύριος τη θεράπευσε από 7 δαιμόνια, κατά το Λουκ. 8, 2 και Μάρκ. 16, 9. Ενδιαφέρον: κατά τον άγιο Νικηφόρο Κάλλιστο Ξανθόπουλο (Εκκλησιαστική Ιστορία, 14ος αιώνας) «κάποιοι» θεωρούσαν πως είναι η κόρη της Χαναναίας του Ματθ. 15, 21-28.
2. Η Σαλώμη, σύζυγος του Ζεβεδαίου, μητέρα των αποστόλων Ιακώβου και Ιωάννη και, όπως είπαμε, κόρη του αγίου Ιωσήφ. «Όχι η μαία» (Κοσμάς Βεστίτωρ). «Η μαία και μήτηρ υιών Ζεβεδαίου» (Συμεών Μάγιστρος και Λογοθέτης). Ο Χρυσόστομος δεν προσθέτει κάτι. Άποψή μου: ισχύει το «όχι η μαία». Η μαία Σαλώμη (που τη βρήκε ο Ιωσήφ και την έφερε στη φάτνη, εκεί δυσπίστησε για την αειπαρθενία της Θεοτόκου -ότι δηλαδή είχε μείνει παρθένος μετά τη γέννηση- και θέλησε να τη διαπιστώσει βάζοντας το χέρι της, το οποίο παρέλυσε ώσπου αναίρεσε την άποψή της) αναφέρεται στο ορθόδοξο απόκρυφο «Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου» και, αν υπήρξε, σαφώς δεν αναφέρεται ως κόρη του Ιωσήφ.
3. Η Μαρία Ιακώβου, «μητέρα του Ιακώβου και του Ιωσή» ή «του Ιακώβου του μικρού και του Ιωσή» (βλ. Ματθ. 27, 55-56 και 61, καθώς και 28, 1-10, Μάρκ. 15, 40-41, και 16, 1 και 9). Κατά κάποιους πρόκειται για την Παναγία και έτσι ως θετή μητέρα των δύο γιων του Ιωσήφ.
4. Η μήτηρ Ιωσή. Ο Χρυσόστομος πιστεύει ότι έχουμε δύο Μαρίες, άλλη η «μητέρα του Ιακώβου» κι άλλη η μητέρα «του Ιακώβου του μικρού» (Μάρκ. 15, 40-41 και 47: «μήτηρ Ιωσή»), που πιστεύει πως δε μπορεί νά ‘ναι ο αδελφόθεος, ο οποίος ήταν μέγας, όχι μικρός. Η πρώτη είναι η Παναγία και η δεύτερη η σύζυγος του Ιούδα του αδελφόθεου. Κατά το Συμεώνα το Μάγιστρο και Λογοθέτη η «Μαρία Ιακώβου του μικρού» ήταν η σύζυγος του αδελφόθεου Ιούδα, αλλά η «μήτηρ Ιωσή» ήταν άλλη: κόρη της Σαλώμης της εξαδέλφης της Θεοτόκου, η οποία ανέθρεψε τον Ιωσή (τον αδελφόθεο;), γι’ αυτό χαρακτηριζόταν μητέρα του.
5. Η Ιωάννα (Λουκ. 24, 10), πιθανόν να ήταν η σύζυγος του Χουζά, αξιωματούχου του Ηρώδη (Λουκ. 8, 3). Κατά το Συμεώνα το Μάγιστρο και Λογοθέτη όμως ήταν η γυναίκα του αποστόλου Πέτρου. Ο Χρυσόστομος αγνοεί τη βιογραφία της και τη χαρακτηρίζει «Ιωάνναν τινά».
6. Η Σουσάννα (Λουκ. 8, 3), για την οποία κανείς δε δίνει επιπλέον στοιχεία.
7. Η Μαρία του Κλωπά (Ιω. 19, 25), που θεωρείται ετεροθαλής αδελφή της Παναγίας. Ο Κλωπάς ήταν αδελφός του αγίου Ιωακείμ, που πέθανε άτεκνος. Έτσι ο Ιωακείμ πήρε τη σύζυγό του, Άννα, για να «αναστήσει σπέρμα στον αδελφό του» κατά το εβραϊκό έθιμο, και γέννησαν τη Μαρία, «θυγατέρα Κλωπά κατά χάριν» (Hippolytus Thebanus, lib. reg. 1296). Μετά το θάνατο της Άννας του Κλωπά, ο Ιωακείμ παντρεύτηκε την αγία Άννα. Συμφωνεί και ο Χρυσόστομος. Ο Συμεών ο Μάγιστρος γράφει: «αδελφή της Μητρός του Κυρίου, θυγάτηρ Ιωσήφ». Μάλλον ήθελε να γράψει Ιωακείμ κι έγραψε κατά λάθος Ιωσήφ.
* Ο Χρυσόστομος, απαριθμώντας πόσες Μαρίες συναντάμε, αναφέρει και τις αδελφές του Λαζάρου Μάρθα και Μαρία. Δε διευκρινίζει όμως αν τις θεωρεί μυροφόρες. Υποθέτω όχι, γιατί δεν τις αναφέρει κανείς ευαγγελιστής στη διήγηση της ανάστασης.

Πέμπτη, Μαΐου 05, 2011

Ὁ μοναχὸς Ἡρωδίων, διὰ Χριστὸν σαλός


Μια περιγραφὴ κάποιας συνάντησης μὲ ἕναν ἄνθρωπο τῆς «ἄλλης» λογικῆς, ὡς ἐπίλογος αὐτῆς τῆς μεταξύ μας συνάντησης, ἴσως ἀποτελεῖ τὸν καλύτερο πρόλογο γιὰ τὴ συνάντηση μὲ τὸ Θεό:
Ἤδη ἡ ὥρα περνοῦσε καὶ ἔπρεπε νὰ πᾶμε καὶ στὸν π. Ἠρωδίωνα· ἕναν ρουμάνο ποὺ ἢ ἦταν σαλὸς διὰ Χριστὸν ἢ δὲν ἦταν ἄνθρωπος. Σὲ δέκα λεπτὰ φθάσαμε στὸν… σκουπιδότοπό του. Ὁ ἥλιος εἶχε ἤδη δύσει. Σ᾿ ἕνα ἐρείπιο γεμάτο σκουπίδια συναντοῦμε ἕνα νέο ἥρωα. Ὀγδόντα δύο ἐτῶν, ὄρθιος στὸ κούφωμα μίας πόρτας… χωρὶς πόρτα.
Τὰ πόδια του κρατοῦσαν κόντρα στὸ ἕνα της δοκάρι. Ἡ μέση του ἀκουμποῦσε στὸ ἄλλο. Τὰ χέρια του στηρίζονταν στὸ πρῶτο. Ὧρες ὁλόκληρες περνοῦσε ἔτσι. Ὁ ἴδιος δίχως ζωστικό. Μία μάλλινη φανέλα κι ἕνα κουρελιασμένο παντελόνι κάλυπταν τὸ ἐξαγιασμένο σῶμα του. Ἡ καλύβη του γεμάτη σκουπίδια. Δὲν ἔβλεπες δάπεδο. Ἕνα στρῶμα ἀπὸ κονσέρβες, κουκούτσια, σακοῦλες, τάπες, καπάκια ἀπὸ μπουκάλια, φλοῦδες, ὅ,τι μποροῦσε κανεὶς νὰ φαντασθεῖ, πάχους τριάντα ἑκατοστῶν καὶ πάνω, ἀποτελοῦσε τὸ πολύτιμο χαλὶ στὸ μυστηριῶδες… παλατάκι του καὶ ἀσφαλῶς τὸ στρῶμα του, ἂν βέβαια κοιμόταν ὁριζόντιος. Στοὺς τοίχους του τὰ ἀποτυπώματα χυμένων καφέδων καὶ τὰ ζουμιὰ πεταγμένων πορτοκαλάδων καί, ἀντὶ γιὰ κατοικίδια ζῶα, ὅλων τῶν εἰδῶν τὰ ζωΰφια, μυγάκια, κατσαρίδες καὶ ποντίκια.
- Εὐλογεῖτε, γέροντα, εἶπε χαρούμενος ὁ ἁπλοϊκὸς συνοδοιπόρος μου.
- Ὁ Κύριος, ἀπαντᾶ νηφάλιος ὁ ἡρωικὸς ἀσκητής, χωρὶς νὰ δείχνει καθόλου ἐνοχλημένος γιὰ τὸν οἰκολογικὸ περίγυρό του.
- Σοῦ φέραμε λίγες εὐλογίες, κάτι νὰ φᾶς, συνεχίζει δίχως ἐνδοιασμὸ ὁ μοναχὸς φίλος μου.
- Ὤ! καλοὶ πατέρες, πολὺ εὐχαριστῶ. Σᾶς εὐχαριστῶ. Καλοὶ πατέρες. Πολὺ εὐχαριστῶ, ἀπαντᾶ ἐκεῖνος.
Καὶ παίρνοντας τὴν σακούλα μὲ τὶς εὐλογίες καὶ συνεχίζοντας νὰ ἐπαναλαμβάνει αὐτὲς τὶς προτάσεις, μὲ ἰδιάζουσα δύναμη καὶ ἐκφραστικότητα, πετοῦσε τὶς ντομάτες καὶ τὰ ροδάκινα πάνω ἀπὸ τὰ κεφάλια μας στοὺς τοίχους τῆς καλύβης του. Τὰ χυμένα ζουμιά τους ἀποτυπώνουν τὴν δική μου ἀπορία πού, σκυμμένος μὴ μὲ πάρουν τὰ βόλια, προσπαθοῦσα νὰ καταλάβω τὴ λογικὴ τῆς εὐγνωμοσύνης του καί, ἐντελῶς ξαφνιασμένος, νὰ ἀποτυπώσω τὸ περιεχόμενο τῆς ἰδιότυπης μοναχικῆς προοπτικῆς του.
Ἀφοῦ ἔσπασε τὰ μακαρόνια καὶ τὰ ἔχυσε ἀπὸ τὸ περίβλημά τους, ἀφοῦ σκόρπισε τὰ μπισκότα ὅσο πιὸ μακριὰ μποροῦσε, φωνάζοντας «νὰ φᾶνε τὰ πουλάκια· νὰ φᾶνε τὰ πουλάκια», ἄρχισε νὰ μιλάει γιὰ τὸν σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ, τὴν προδοσία τοῦ Ἰούδα καὶ ἐν μέσῳ ἀσυνάρτητων κραυγῶν νὰ δοξάζει τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ.
Εἶχε ἤδη ἀρχίσει νὰ νυχτώνει. Λίγο ἀκόμη καὶ θὰ χάναμε τὸ θέαμα. Θὰ χάναμε αὐτὸ ποὺ ὁ π. Ἠρωδίων ἔδειχνε. Μέσα ὅμως στὴ νύχτα τὰ δικῆς μου λογικῆς εἶχα ἀρχίσει νὰ ὑποψιάζομαι λίγο ἀπ᾿ αὐτὸ ποὺ ἔκρυβαν τὰ σκουπίδια, τὰ ἀκαταλαβίστικα λόγια καὶ φυσικὰ ἡ ἐντελῶς ἀκατανόητη λογικὴ ἑνὸς σαλοῦ γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. Θυμήθηκα τὸν ἀββᾶ Ἰσαὰκ πού, ἀναφερόμενος σ᾿ αὐτοὺς τοὺς ἡρωϊκοὺς ἁγίους ποὺ ζοῦν «ἐν ἀταξίαις, εὔτακτοι ὄντες», κατακλείει· «ταύτην τὴν ἄνοιαν ἀξιώσει ἡμᾶς ὁ Θεὸς φθᾶσαι». Ἄραγε αὐτὴ εἶναι ἡ λογικὴ γιὰ τὴν ὁποία μιλοῦσε ὁ π. Παΐσιος;
Γύρισα πίσω γιὰ μία τελευταία κλεφτὴ ματιά. Τὸ ἄσχημο ἀπὸ τὴν φύση του καὶ ἄγριο ἀπὸ τὸν τρόπο του πρόσωπό του ἔλαμπε ὑπερβατικὰ ἀπὸ τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ. Ἦταν τόση ἡ λάμψη του ποὺ ὑποχρέωνε τὰ πήλινα μάτια μου καὶ τὴν «μὴ ὁρῶσα» καρδιά μου σὲ ἀσυνήθιστες ὁράσεις ἄλλου εἴδους καὶ ἄλλου κόσμου. Ἡ μυστηριώδης ὄψη του μένει ἀκόμη βαθειὰ χαραγμένη στὴν μνήμη μου.
Ἔφυγα καὶ ξαναβυθίστηκα στὰ σκουπίδια τοῦ ἑαυτοῦ μου. Ἐκεῖνος ἔμεινε πατώντας πάνω στὰ σκουπίδια τῆς λογικῆς αὐτοῦ τοῦ κόσμου. Τὸν σκεπτόμουν καὶ θαύμαζα τὴν ἀντοχὴ καὶ τὸν ἡρωισμό του. Μέχρι σήμερα, ἐνῶ ἀντιλαμβάνομαι τὴν ἀξία καὶ τὸ μεγαλεῖο της λογικῆς του, δὲν μπορῶ νὰ συλλάβω τὴν δομή της. Σίγουρα  ἡ λογικὴ εἶναι μεγαλύτερη ἐκτροπὴ ἀπὸ τὴν διὰ Χριστὸν σαλότητα. Ἴσως ὅμως καὶ ὁ σταυρός της νὰ εἶναι τελικὰ βαρύτερος ἀπὸ τὸν σταυρὸ τοῦ π. Ἠρωδίωνα.
Πάνω στὸ πανεπιστήμιο τῶν σκουπιδιῶν καὶ τῆς σαλότητος, τόλμησα νὰ προβάλω τὴν λογική, τὴν αἴγλη καὶ τὴν φινέτσα τῆς νωπῆς τότε ἐμπειρίας μου στὸ Harvard καὶ τὸ ΜΙΤ. Τότε ἄρχισαν τὰ σκουπίδια νὰ εὐωδιάζουν σὰν λουλούδια, τὰ ζωύφια νὰ μεταμορφώνονται σὲ πουλάκια, οἱ ξεσχισμένες σακκοῦλες σὲ πτυχία καὶ δημοσιεύματα· καὶ ὁ π. Ἠρωδίων πολὺ πιὸ «ἔξυπνος», πολὺ πιὸ πετυχημένος ἀπὸ τοὺς Νομπελίστες καθηγητές μου! Ἡ λογική τους ἐμοίαζε μὲ ἀγωνιστικὸ αὐτοκίνητο· ἡ λογικὴ τῆς διὰ Χριστὸν σαλότητος μὲ πύραυλο. Τὸ πρῶτο τρέχει μέχρι 320 χλμ. τὴν ὥρα. Τὸ δεύτερο ἀπὸ 29.000 χλμ. τὴν ὥρα καὶ πάνω. Τὸ πρῶτο κινεῖται ὁριζόντια. Τὸ δεύτερο κατακόρυφα. Στὴν μία περίπτωση, ἂν ὑπερβεῖς τὸ ὅριο, γκρεμοτσακίζεσαι. Στὴν δεύτερη, ἂν τὸ ξεπεράσεις, ἐκτοξεύεσαι· ξεπερνᾶς τὴν βαρύτητα τῆς γής· διαφεύγεις· ἐλευθερώνεσαι. Οἱ πρῶτοι, οἱ λογικοί, ὅσο κι ἂν τρέχουν πατᾶνε στὴν γῆ. Ὁ π. Ἠρωδίων ἔφυγε ἀπὸ αὐτὸν τὸν κόσμο χωρὶς νὰ τὴν ἔχει ἀκουμπήσει. Χωρὶς νὰ τὸν ἔχει ἀκουμπήσει…


πηγή: Νικολάου, μητρ. Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆς, «Ἄνθρωπος μεθόριος», ἐκδ. Μελωδικὸ Καράβι, 2005

Τετάρτη, Μαΐου 04, 2011

Το κράτος φεύγει, ο ιερέας μένει..

Γράφει ο κ. Κωνσταντίνος Χολέβας-Πολιτικός Επιστήμων
Στις 5 συνταξιοδοτήσεις Δημοσίων Υπαλλήλων , ένας θα προσλαμβάνεται. Τάδε έφη ΔΝΤ, αυτά προτείνει και η Κυβέρνηση, ώστε να ξελαφρώσει ο Δημόσιος τομέας από το υπερβάλλον προσωπικό. Υπάρχει όμως λόγος να εφαρμοσθεί ο ίδιος κανόνας και στις χειροτονίες ιερέων;
Σαφώς όχι. Πρώτον, διότι οι ιερείς δεν είναι απλοί Δημόσιοι Υπάλληλοι, αλλά θρησκευτικοί λειτουργοί. Αυτό το αναγνώρισε και επισήμως η Πολιτεία εξαιρώντας από τη δικαιοδοσία του ΑΣΕΠ τον διορισμό εφημερίων. Δεύτερον, διότι τη διακονία και τις πνευματικές, κοινωνικές και διοικητικές υπηρεσίες που προσφέρει ο ιερέας δεν μπορεί να τις προσφέρει οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο με άλλη ιδιότητα.... Μπορεί τα κενά που έχει λ.χ. το ΙΚΑ να τα συμπληρώσουμε με διοικητικούς υπαλλήλους που περισσεύουν από μία ΔΕΚΟ, όμως την κενή θέση ιερέως στο χωριό, δεν μπορεί να την καλύψει ο μηχανοδηγός του ΟΣΕ ή ο πιλότος της πρώην κρατικής ΟΛΥΜΠΙΑΚΗΣ. Μόνο χειροτονημένος από Ορθόδοξο κανονικό Επίσκοπο κληρικός μπορεί να εκπληρώσει αυτά τα καθήκοντα. Τρίτον, διότι οι χειροτονίες κάθε χρόνο ανέρχονται σε λίγες εκατοντάδες, άρα δεν προκύπτει ιδιαίτερη επιβάρυνση του Δημοσίου. Τέταρτον, διότι θα πληγούν κυρίως οι ακριτικές Μητροπόλεις που έχουν πολλά κενά. Πέμπτον, διότι θα υπάρξουν σοβαρές συνέπειες και για τα Πρεσβυγενή Πατριαρχεία μας. Η Εκκλησία της Ελλάδος έχει αποσπάσει κληρικούς της σε περιοχές ποιμαντικής ευθύνης του Οικουμενικού Πατριαρχείου (π.χ. Γερμανία), αλλά και άλλων Πατριαρχείων, όπως π.χ. στην Αφρική. Αλλά και κατά τρόπο άμεσο πλήττεται το Οικουμενικό Πατριαρχείο, στο οποίο υπάγονται εκκλησιαστικώς η Κρήτη και τα Δωδεκάνησα. Πώς θα ζητεί η Ελληνική Πολιτεία από την Τουρκία και τη διεθνή κοινότητα να σεβασθούν τα θρησκευτικά, εκπαιδευτικά και ιδιοκτησιακά δικαιώματα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, όταν η ίδια θα έχει περιορίσει τη δυνατότητα του Πατριαρχείου να χειροτονεί κληρικούς;




Σε πολλές ακριτικές περιοχές, αλλά και σε ορεινά η απομακρυσμένα χωριά της υπόλοιπης Ελλάδας ο παπάς είναι ο μόνος που έχει μείνει κοντά στους λίγους κατοίκους και τους προσφέρει στήριγμα, παρηγοριά, ηθική συμπαράσταση, πνευματική συμβουλή, κοινωνική διακονία. Το κτύπημα της καμπάνας είναι το μόνο που έχει απομείνει σ’ αυτούς τους ανθρώπους για να μην απογοητευθούν τελείως και φύγουν. Κάποτε υπήρχε αστυνομικός σταθμός. Τώρα έφυγε και μεταφέρθηκαν οι αρμοδιότητες στη γειτονική -ή και σε πιο μακρυνή πόλη. Υπήρχαν πριν από λίγες δεκαετίες δημοτικά σχολεία, έστω και μονοθέσια ή διθέσια. Έκλεισαν και αυτά. Λειτουργούσε υποτυπωδώς κάποιο γραφείο των ΕΛΤΑ ή κάποια θυρίδα Τραπέζης. Πάνε, έφυγαν, έπεσαν θύμα του συγκεντρωτισμού. Ο Καποδίστριας και ο Καλλικράτης κατήργησαν και την βαθμίδα της κοινοτικής αυτοδιοίκησης που έδινε μία αίσθηση ζωντάνιας στα χωριά. Τώρα ταξιδεύει χιλιόμετρα ο κάτοικος του χωριού για να βρει το Δημαρχείο. Στις μεθοριακές περιοχές της Ηπείρου και της Μακεδονίας διαλύθηκαν τα στρατόπεδα ή μειώθηκαν οι στρατιώτες που έδιναν κίνηση στην οικονομία και αίσθημα ασφαλείας στον πληθυσμό.




Το κράτος, λοιπόν, έφυγε από αυτά τα χωριά. Και τί έμεινε; Μόνον ο ιερέας. Δάσκαλος και γιατρός μαζί. Παιδαγωγός και παρηγορητής. Παρών δίπλα τους στις πιο μεγάλες χαρές και στις πιο μεγάλες λύπες. Και θέλουμε τώρα και αυτόν να τον καταργήσουμε; Θέλω να πιστεύω ότι η Κυβέρνηση καταλαβαίνει ότι δεν είναι δυνατόν να τα ισοπεδώνουμε όλα στο όνομα του Μνημονίου και του ΔΝΤ. Είμαι βέβαιος ότι υπάρχει η καλή διάθεση και από πλευράς Εκκλησίας και από πλευράς Πολιτείας να βρεθεί λύση.




Μερικοί αγνοούντες ή κακόπιστοι διερωτώνται γιατί μισθοδοτούνται οι ιερείς από το Κράτος. Τους εξηγούμε ότι αυτό περιλαμβάνεται στη γραπτή σύμβαση του 1952 μεταξύ της Εκκλησίας της Ελλάδος και της Ελληνικής Κυβερνήσεως με Πρωθυπουργό τον Νικόλαο Πλαστήρα. Τότε η Εκκλησία συμφώνησε να παραχωρήσει το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας που της είχε απομείνει για να ανακουφισθούν οι ανάγκες του λαού μας μετά από την αιματοβαμμένη δεκαετία 1940-1950. Σε αντάλλαγμα η Πολιτεία ανέλαβε τη μισθοδοσία του Κλήρου. Ακούονται, όμως, και διάφορες φωνές που προτείνουν με πρόσχημα την οικονομική κρίση τον λεγόμενο «χωρισμό Εκκλησίας και Πολιτείας». Ο καθένας εννοεί ίσως με διαφορετικό τρόπο αυτό τον όρο. Άλλωστε για να υπάρξει χωρισμός πρέπει να προϋπάρχει ... γάμος και αυτό δεν ισχύει. Οι ρόλοι είναι διακριτοί στο ισχύον Σύνταγμα. Επειδή, όμως, η συζήτηση εντείνεται στις ημέρες μας, κρίνω σκόπιμο να θυμίσω τις απόψεις ενός έγκυρου νομικού.




Ο διακεκριμένος Συνταγματολόγος και σήμερα Υπουργός κ. Ανδρέας Λοβέρδος έγραφε στις 21.5.2000 στον ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΤΥΠΟ τα εξής: «Η προσωπική μου γνώμη είναι ότι δεν πρέπει να υπάρξει διαχωρισμός Κράτους-Εκκλησίας. Θεωρούσαμε επιβεβλημένο αυτόν τον διαχωρισμό τον καιρό που στην Ελλάδα είχαμε βαρύτατες προσβολές των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και ειδικά του δικαιώματος της θρησκευτικής συνείδησης. Αυτό το αγαθό πλέον προστατεύεται.... Δεν επιθυμώ την Εκκλησία «νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου» όπως την θέλει ο χωρισμός Κράτους Εκκλησία. Επιθυμώ την Ορθόδοξη Εκκλησία ως επικρατούσα στη χώρα μας θρησκεία, να έχει την αναγνώριση του άρθρου 3 του Συντάγματος, με κριτήριο του τί ασπάζεται η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών».




Στη δύσκολη εποχή μας με την πολυσχιδή κρίση κινδυνεύει η κοινωνία μας να κυριευθεί από απελπισία και απαισιοδοξία. Η πίστη στον Θεό και η πνευματική συμπαράσταση του Ορθοδόξου κληρικού μπορούν να ρίξουν βάλσαμο στη ψυχή του λαού μας.

Nέο Ιστολόγιο- Οι άγιοι Κολλυβάδες

ΜΕ την χάρη του Θεού και τις πρεσβείες των Αγίων Κολλυβάδων Πατέρων, εγκαινιάζουμε σήμερα ένα νέο ιστολόγιο μας αφιερωμένο στην χορεία των ΑΓΙΩΝ ΚΟΛΛΥΒΑΔΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ .


Ένα ιστολόγιο αφιερωμένο στην πνευματική κίνηση των Αγίων Κολλυβάδων, στην φιλοκαλική παράδοση και το ορθόδοξο ύφος και ήθος.

Το Σάββατο της Διακαινησίμου εβδομάδος η Εκκλησία μας τιμά άπαντες τούς Αγίους Κολλυβάδες Πατέρες. Πρόκειται για οσιακές μορφές κυρίως του 18ου και του 19ου αιώνος, αν και δεν είναι άτοπο να συγκαταριθμήσουμε μαζί τους και άλλους Πατέρες του 20ου, οι οποίοι αγωνίστηκαν να επαναφέρουν στο προσκήνιο την γνήσια ορθόδοξη πνευματική ζωή. Η αρχή έγινε με οξείες διαφωνίες με άλλους αγιορείτες που υποστήριζαν την κατά την Κυριακή τέλεση των μνημοσύνων αλλά και την σπάνια συμμετοχή στην θεία Κοινωνία. Οι «Κολλυβάδες»- όνομα που τους επιδόθηκε σκωπτικά- αγωνίστηκαν να συνδέσουν τους ορθοδόξους της εποχής τους με την λοιπή ιερή ασκητική Παράδοση της Εκκλησίας μας, όχι μόνον διότι το ορθό ήταν να τελούνται τα μνημόσυνα το Σάββατο και οι Χριστιανοί να κοινωνούν συχνά, αλλά επειδή γενικότερα η ησυχαστική ζωή της Εκκλησίας είχε παραγκωνισθεί. Αυτός είναι και ο λόγος που οι Κολλυβάδες προτείνουν διαρκώς θέσεις του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά. Βέβαια, όπως τότε ο μεγάλος αυτός Πατήρ παρεξηγήθηκε έτσι και αυτοί παρεξηγήθηκαν, πολεμήθηκαν και διώχθηκαν προς χάρη της Αλήθειας. Το Φιλοκαλλικό Πνευματικό κίνημα αυτών των Οσίων οφείλουμε να το βιώνουμε διαρκώς εντός της Εκκλησίας, εάν θέλουμε να είμαστε συνδεδεμένοι με ολόκληρη την αγιοπνευματική Παράδοση Αυτής. Το φοβερότερο είναι πως ακόμη και σήμερα, ενώ πλέον έχουν ανακηρυχθεί Άγιοι της Εκκλησίας και εμείς είμαστε σε θέση να παρατηρήσουμε πως όσα δίδαξαν είναι απολύτως σύμφωνα προς την Ιερά Παράδοση της Εκκλησίας μας, κατηγορούνται και συκοφαντούνται από κάποιους που θεώρησαν εαυτούς ανωτέρους των Αγίων. 

Γίνετε συνδρομητές και αναγνώστες του.
Η Ηλεκτρονική διεύθυνση είναι η εξής : 





Δεχόμαστε κάθε κολλυβαδικό, φιλοκαλικό ή αυστηρά σχετικό κείμενο με το ιστολόγιο. Κάθε συνεργασία είναι ευπρόσδεκτη.



ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!

Τρίτη, Μαΐου 03, 2011

ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΤΙΜΟΘΕΟΣ ΚΑΙ ΜΑΥΡΑ Ένα ένδοξο ζεύγος μαρτύρων και ένα φωτεινό πρότυπο συζυγικής αγάπης


Φορητή εικόνα των Αγίων
Τιμοθέου και Μαύρας από τον
ιερό ναό του Μαχαιράδου
Ζακύνθου. Έργο του
Ν. Παπαγιαννοπούλου (1897)
Στη σημερινή εποχή πολλοί υποστηρίζουν, ότι η αγιότητα απευθύνεται αποκλειστικά στους κληρικούς και μοναχούς και δεν μπορεί να έχει απήχηση στους χριστιανούς που ζουν μέσα στις πόλεις, πολύ δε περισσότερο δεν μπορεί να έχει εφαρμογή σ' αυτούς, που έχουν παντρευτεί και έχουν δημιουργήσει οικογένειες. Την απάντηση δίνει η ομολογία πίστεως και το μαρτύριο αγίων της Ορθοδόξου Εκκλησίας, που ήταν ενωμένοι με τα δεσμά του θεοσύστατου Μυστηρίου του Γάμου. Ένα τέτοιο φωτεινό παράδειγμα προσφέρουν οι τιμώμενοι στις 3 Μαΐου Άγιοι Τιμόθεος και Μαύρα, οι οποίοι έζησαν και μαρτύρησαν για την αγάπη του Χριστού το δεύτερο μισό του 3ου μ.Χ. αιώνα, όταν αυτοκράτορας της Ρώμης ήταν ο Διοκλητιανός (284 - 305 μ.Χ. ). 

Ο Άγιος Τιμόθεος καταγόταν από το χωριό Πεναπέων, που βρίσκεται στην περιοχή της Θηβαΐδος της Αιγύπτου και διακρινόταν για τη βαθιά του ευσέβεια και την επίδοση του στα ιερά γράμματα. Γι' αυτό και ο επίσκοπος της Θηβαΐδος βλέποντας τον ένθεο ζήλο του νεαρού Τιμοθέου, τον χειροθέτησε αναγνώστη. Η θεία Πρόνοια τον προετοίμαζε όμως για άλλους δρόμους. Είκοσι ημέρες μετά τον γάμο του με μία ενάρετη και ευσεβή κοπέλα, τη Μαύρα, και ενώ όλοι χαίρονταν για τον ευλογημένο αυτό γάμο, καταγγέλθηκε στον ειδωλολάτρη ηγεμόνα της Θηβαΐδος Αρριανό, ότι είναι χριστιανός και φλογερός κήρυκας του Ευαγγελίου του Χριστού. Ο Αρριανός διέταξε τον Τιμόθεο να του παραδώσει τα ιερά βιβλία, που διάβαζε στην εκκλησία, για να τα κάψει και στη συνέχεια να θυσιάσει στα ψεύτικα είδωλα. Ο Τιμόθεος έμεινε σταθερός στην πίστη του και με θάρρος του είπε, ότι τα βιβλία είναι πολύτιμα, όπως τα παιδιά. Και όπως ένας πατέρας δεν παραδίδει ποτέ τα παιδιά του, έτσι και εκείνος δεν μπορεί να του παραδώσει τα ιερά βιβλία. Τότε ο ηγεμόνας εξοργίστηκε τόσο πολύ, ώστε μια σειρά από φρικτά βασανιστήρια περίμεναν τον θαρραλέο και ακλόνητο στη χριστιανική πίστη Τιμόθεο. Δύο πυρωμένα σίδερα διαπέρασαν τα αυτιά του, με αποτέλεσμα να χυθούν έξω τα μάτια του, ενώ τον κρέμασαν από τους αστραγάλους ανάσκελα και βάζοντας σε κίνηση τον τροχό, τα καρφιά κατέσχισαν τις σάρκες του. Στη συνέχεια του έδεσαν μια βαριά πέτρα στον λαιμό και τον κρέμασαν από ένα ψηλό δένδρο. Ο Τιμόθεος έμεινε σταθερός και ακλόνητος παρά τα βασανιστήρια, στα οποία υπεβλήθη, και τότε ο ηγεμόνας διέταξε να τον οδηγήσουν στη φυλακή και να του φέρουν τη γυναίκα του, τη Μαύρα, ελπίζοντας ότι θα του αλλάξει γνώμη. 

Η παλαιά θαυματουργή εικόνα της
Αγίας Μαύρας από τον ομώνυμο
ιερό ναό του Μαχαιράδου Ζακύνθου
Τότε η Μαύρα, που συνέπασχε με τον σύζυγό της και προσευχόταν γι' αυτόν, τον επισκέφθηκε στη φυλακή και αφού την εμψύχωσε, του ανακοίνωσε ότι και εκείνη είναι αποφασισμένη να μαρτύρησει για την αγάπη του Χριστού. Επιστρέφοντας η Μαύρα στον ειδωλολάτρη ηγεμόνα, ομολόγησε με θάρρος τη χριστιανική της πίστη. Τότε ο ηγεμόνας εξαγριώθηκε τόσο πολύ, ώστε διέταξε να της ξυρίσουν το κεφάλι για εξευτελισμό, να της κόψουν τα δάχτυλα και να την ρίξουν μέσα σε καζάνι καυτού νερού. Εκείνη όμως με τη χάρη του Θεού βγήκε σώα και αβλαβής μέσα από το καζάνι και του είπε, ότι το νερό είναι ψυχρό και αν δεν έχει ξύλα για να βάλει στη φωτιά και να θερμανθεί το νερό, να πάει στον πατέρα της για να του δώσει όσα θέλει. Τότε ο ηγεμόνας έμεινε έκπληκτος από το γεγονός αυτό και πιστεύοντας ότι το νερό δεν έχει θερμανθεί αρκετά, διέταξε να του ρίξουν λίγο στα χέρια του. Το νερό όμως ήταν τόσο καυτό, ώστε το δέρμα του κάηκε και γέμισε πληγές. Το γεγονός αυτό εξαγρίωσε τόσο πολύ τον ηγεμόνα Αρριανό, ώστε διέταξε να κάψουν τη Μαύρα με λαμπάδες, που ήταν βουτηγμένες σε πίσσα και θειάφι. Εκείνη όμως του είπε ότι, αφού δεν κατάφερε να την κάψει μέσα σε καζάνι που περιείχε καυτό νερό, πώς θα κατόρθωνε να την κάψει με λαμπάδες. 

Τότε ο ηγεμόνας βλέποντας τη φλογερή πίστη και το ακμαίο φρόνημα και των δύο συζύγων διέταξε να σταυρωθούν και οι δύο, και μάλιστα ο ένας απέναντι από τον άλλο. Πάνω στον σταυρό οι δύο νεαροί σύζυγοι ενθάρρυναν ο ένας τον άλλο και ευχαριστούσαν τον Πανάγαθο Θεό, διότι αξιώθηκαν να σταυρωθούν, όπως ο Θεάνθρωπος Ιησούς στον Γολγοθά. Εννιά ημέρες έμειναν πάνω στον σταυρό και ο πειρασμός θέλησε να δοκιμάσει σκληρά τη Μαύρα, που ήταν διψασμένη και εξαντλημένη. Έτσι παρουσιάστηκε στη φαντασία της τη μία φορά ένα ποτήρι με μέλι και γάλα και τη δεύτερη φορά ότι βρισκόταν σ’ ένα ποτάμι, που έτρεχε μέλι και γάλα και της συνιστούσε και τις δύο φορές να πιει για να ξεδιψάσει. Η Αγία όμως κατάλαβε την πανουργία του διαβόλου και έμεινε σταθερή και ακλόνητη στην πίστη της και στο μαρτυρικό επίγειο τέλος της. Τη δέκατη ημέρα οι Άγιοι ένδοξοι μάρτυρες Τιμόθεος και Μαύρα παρέδωσαν το πνεύμα τους στον στεφανοδότη Κύριο για να δοξάζονται αιώνια στον Ουρανό και να προσφέρουν σε όλους εμάς ένα φωτεινό παράδειγμα σθεναρής πίστεως και αγωνιστικού φρονήματος και ένα πρότυπο συζυγικής αγάπης, που εμπνέεται και καθοδηγείται από την αγάπη του Χριστού. Οι αθλητικοί αγώνες και η θαρραλέα ομολογία πίστεως στον Ιησού Χριστό υμνούνται και γεραίρονται και μέσα από τα υμνογραφικά κείμενα, που έχουν συνταχθεί για τους δύο αγίους. Ακολουθίες προς τιμήν τους έχουν εκδοθεί στη Βενετία το 1769 και το 1802, στη Ζάκυνθο το 1858 και το 1980 και στην Αθήνα το 1895 και το 1915. 

Το ζεύγος των Αγίων ενδόξων μαρτύρων Τιμοθέου και Μαύρας τιμάται σε Ανατολή και Δύση στις 3 Μαΐου. Το όνομα της Αγίας Μαύρας φέρει κωμόπολη της Γαλλίας και το 1331, όταν η Λευκάδα πέρασε στην κυριαρχία του Ανδηγαυού ηγεμόνα Βαλτέρου Βρυέννιου, οι Ανδηγαυοί, που κατάγονταν από αυτή την κωμόπολη, έδωσαν το όνομα της πατρίδος τους στο όμορφο νησί του Ιονίου και έκτισαν μικρό ρωμαιοκαθολικό ναό της Αγίας. 130 χρόνια αργότερα η Ελένη Παλαιολογίνα στο ταξίδι της για τη Λευκάδα, όπου θα πάντρευε εκεί την κόρη της, κινδύνεψε από σφοδρή θαλασσοταραχή. Έκανε τότε τάμα στην Αγία, ότι εάν σωθεί, θα ανεγείρει ναό. Και πράγματι, μετά τη διάσωσή της, ανήγειρε περικαλλή ορθόδοξο ναό της Αγίας Μαύρας, που καταστράφηκε το 1810, όταν οι Άγγλοι προσπάθησαν να καταλάβουν το φρούριο. Σήμερα στη θέση του παλαιού ναού υπάρχει ένα εκκλησάκι επ' ονόματι της Αγίας, η οποία από τον 14° μ.Χ. αιώνα τιμάται ως πολιούχος της πόλεως της Λευκάδος. 

Το επιβλητικό πυργοειδές κωδωνοστάσιο
του ιστορικού ιερού ναού Αγίων Τιμοθέου
και Μαύρας Μαχαιράδου Ζακύνθου
Οι Άγιοι Τιμόθεος και Μαύρα τιμούνται με ιδιαίτερη ευλάβεια και λαμπρότητα και στη Ζάκυνθο, όπου σύμφωνα με την τοπική παράδοση ένας βοσκός από το χωριό Λαγοπόδο βρήκε την εικόνα της Αγίας Μαύρας κρεμασμένη σ’ ένα φράκτη στο χωριό Μαχαιράδο. Ο βοσκός προσπάθησε τρεις φορές να την πάει στο χωριό του, αλλά το βράδυ η εικόνα έφευγε και γύριζε στον Μαχαιράδο. Έτσι οι κάτοικοι αποφάσισαν να ανεγείρουν ναό επ' ονόματι των Αγίων Τιμοθέου και Μαύρας στο σημείο, όπου βρέθηκε η εικόνα. Ο περίφημος αυτός ναός στον Μαχαιράδο της Ζακύνθου, που συγκέντρωνε το ενδιαφέρον και το θαυμασμό των πολυάριθμων επισκεπτών του νησιού, χάρη στο θαυμάσιο επιχρυσωμένο ξυλόγλυπτο τέμπλο, τις περίφημες τοιχογραφίες του Δημητρίου Πελεκάση και τη γεμάτη από αφιερώματα θαυματουργή εικόνα της Αγίας Μαύρας, αποτελεί πλέον παρελθόν, αφού αποτεφρώθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2005. Ήδη έχουν καταβληθεί μεγάλες προσπάθειες για την αποκατάσταση του ιστορικού ιερού ναού, ο οποίος αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο προσκύνημα του νησιού μετά τον πολιούχο Άγιο Διονύσιο. Στον ναό των Αγίων Τιμοθέου και Μαύρας στον Μαχαιράδο της Ζακύνθου τελούνται δύο πανηγύρεις κατ’ έτος, η μία στη μνήμη των Αγίων στις 3 Μαΐου και η άλλη τη δεύτερη Κυριακή του Ιουλίου. Η κοντινή απόσταση της Ζακύνθου με την Ηλεία έδωσε την ευκαιρία να διαδοθεί η τιμή των Αγίων και σ' αυτή την περιοχή της πατρίδος μας. Έτσι το όνομα της Αγίας Μαύρας φέρει χωριό της περιοχής, ενώ επ' ονόματι των δύο ενδόξων μαρτύρων της Εκκλησίας μας τιμάται ο ενοριακός ναός του χωριού Ρουπάκι.  
Ο θεμελιωθείς το 1985 περικαλλής ιερός ενοριακός ναός
των Αγίων Τιμοθέου και Μαύρας Ηλιουπόλεως Αττικής

Στην Αττική οι Άγιοι Τιμόθεος και Μαύρα τιμούνται στην Ηλιούπολη, όπου το 1985 θεμελιώθηκε ο ομώνυμος περικαλλής ιερός ενοριακός ναός, που αποτελεί και καύχημα για τους κατοίκους της περιοχής, στη Ν. Ερυθραία, όπου έχει ανεγερθεί ένα όμορφο παρεκκλήσιο επ' ονόματι των Αγίων, και στον ιστορικό ιερό ναό του Αγίου Δημητρίου Ψυρρή στο κέντρο της Αθήνας, όπου υπάρχει προσκυνητάρι με παλαιά εικόνα των Αγίων, στο αφιερωμένο στη μνήμη τους δεξιό κλίτος του ναού. 


Αριστείδης Γ. Θεοδωρόπουλος 
Εκπαιδευτικός 

Βιβλιογραφία 

· Ζαμπέλη Ιωάννη, Αγιολόγιον Λευκάδος και Ιθάκης, Έκδοση Ενοριακού Πνευματικού Κέντρου Ιερού Ναού Ευαγγελιστρίας Λευκάδος, Λευκάδα 2002. 

· Μπενέτου Ιωάννου, Πρωτοπρεσβυτέρου, Βίος και Πολιτεία των ενδόξων Αγίων μαρτύρων Τιμοθέου και Μαύρας των θαυματουργών, Β΄ Έκδοσις Ιερού Ναού Αγίων Τιμοθέου και Μαύρας Ηλιουπόλεως, Αθήναι 1991.